Lạm dụng thực phẩm chức năng bổ dưỡng
TS.BS Trương Hồng Sơn, Giám đốc Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho biết, trung bình, độ tuổi dậy thì bắt đầu ở các bé gái là từ 8 – 13 tuổi và bé trai là từ 9 – 14 tuổi. Khi các bé gái có các biểu hiện như có lông mu, ngực phát triển, âm đạo tăng dịch nhày, có kinh nguyệt trước 8 tuổi; các bé trai vỡ giọng, dương vật phát triển về kích thước, có ria mép, lông nách trước 9 tuổi thì được kết luận là dậy thì sớm.
Trẻ dậy thì sớm có nhiều nguyên nhân nhưng một trong những nguyên nhân chính là do chế độ dinh dưỡng quá thừa chất khiến trẻ bị béo phì, làm tăng yếu tố tăng trưởng giống insulin, dẫn tới thực trạng dậy thì sớm. Đặc biệt, việc tùy tiện sử dụng các loại thực phẩm bổ dưỡng tùy tiện cho trẻ khiến cho quá trình tăng trưởng hormon, nội tiết tố diễn ra nhanh hơn.
Trẻ dậy thì sớm đi khám để được tư vấn.
Theo TTƯT Lê Hữu Tuấn, nguyên Phó Giám đốc phụ trách chuyên môn, Bệnh viện Y học Cổ truyền T.Ư, gia đình Việt Nam thường sống chung 3 thế hệ nên chế độ dinh dưỡng cho người già, trẻ nhỏ và người lớn thường giống nhau ít có sự riêng biệt. Ở một số gia đình có điều kiện, hoặc có người bệnh dùng thực phẩm bổ dưỡng thường “tiện thể” bồi dưỡng cho cả nhà.
Các món súp bào ngư, sá sùng, canh nhân sâm, kê gà thuốc bắc, long nhãn khô, sữa ong chúa… thường được coi là những món ăn bổ dưỡng, ngon, quý nên chế biến cho cả nhà cùng ăn, thậm chí còn ưu tiên các cháu nhỏ. Những thực phẩm, thuốc bổ này đều có những tác động đến môi trường nội tiết của trẻ, thúc đẩy quá trình dậy thì sớm một cách nhanh chóng.
Do vậy, Đông y khuyến cáo, không dùng những thảo dược, vị thuốc bổ có tác dụng kích thích nội tiết tố cho trẻ nhỏ như đông trùng hạ thảo, nhân sâm, long nhãn, vải khô, sa sâm, nhau thai, mật ong, sữa ong chúa, sữa non, phấn hoa, nhung hươu, cao hổ cốt, đương quy, kỷ tử, hoàng kỳ, thục địa…
Kích thích nội tiết tố
TTƯT Lê Hữu Tuấn cũng cho hay, trong y học cổ truyền, đông trùng hạ thảo có tác dụng “Bổ phế ích thận, hộ dưỡng tạng phủ”, tăng cường chức năng tiêu hoá và hấp thu các chất dinh dưỡng, có tác dụng cường dương và chống liệt dương.
Thí nghiệm khoa học cho thấy, đông trùng hạ thảo có tác dụng làm tăng trọng lượng tuyến vỏ thượng thận và tăng tổng hợp các hormon tuyến này, đồng thời cũng có tác dụng tương tự như hormon nam tính và làm tăng trọng lượng của tinh hoàn cũng như các cơ quan sinh dục phụ trên động vật thực nghiệm.
Canh gà đông trùng hạ thảo trẻ nhỏ không nên ăn.
Trong Nhi khoa Đông y, nhiều chứng bệnh rất cần dùng nhân sâm nói riêng và các loại sâm khác nói chung như đẳng sâm, cát lâm sâm, tây dương sâm, thái tử sâm…. Chẳng hạn, khi trẻ bị suy dinh dưỡng, còi xương, suy nhược cơ thể sau ốm, thiếu máu… thì nhân sâm có thể được sử dụng với vai trò là một thành phần trong sự kết hợp với các dược liệu khác của một số bài thuốc để hồi phục sức khỏe, bồi bổ cơ thể cho trẻ nhỏ.
Tuy nhiên, đối với trẻ em thể chất khỏe mạnh, phát triển bình thường, không bị mắc các bệnh lý thuộc hư chứng thì các bác sĩ khuyên không nên dùng nhân sâm để trị bệnh hay bồi dưỡng cho trẻ trong bất cứ trường hợp nào. Bởi lẽ, nhân sâm có đặc tính kích thích cơ thể tiết ra các nội tiết tố sinh dục.
Nếu tùy tiện cho trẻ dùng thực phẩm hoặc các thức ăn có chứa nhân sâm thể làm kích thích quá trình phát dục khiến đứa trẻ phát dục sớm. Hơn nữa, nhân sâm còn khiến trẻ bị rối loạn đường tiêu hóa, thần kinh không bình thường, lâu dài dẫn đến mất ngủ và dễ bị kích động.
Khoa học cũng chứng minh, sữa ong chúa, sữa non, phấn hoa… có tác dụng kích thích nội tiết tố, làm đẹp da nên chỉ dùng cho trẻ hàm lượng rất nhỏ dưới sự chỉ định của bác sĩ. Long nhãn, vải khô… là các vị thuốc Đông y có tính nóng, nhiều đường.
Khoảng 300g quả nhãn cung cấp lượng đường tương đương với 1 bát cơm do vậy có thể khiến trẻ béo phì, dẫn đến thay đổi hàm lượng estrogen, insulin và leptin – loại hormone điều chỉnh chức năng sinh sản của con người.
Đức Vinh