Thay van động mạch phổi qua da cứu bệnh nhân bị bệnh tim tứ chứng fallot

Nguy cơ liệt tim... nếu cưa xương ức để phẫu thuật

Mới đây, các bác sĩ Khoa Tim mạch trẻ em, Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E đã triển khai thành công kỹ thuật thay van động mạch phổi nhân tạo qua da, không cần mổ mở, cho một bệnh nhân nhi (14 tuổi, ở Hà Đông, Hà Nội) có tiền sử mắc bệnh tim bẩm sinh phức tạp tứ chứng fallot.

Điều này cho thấy, các bác sĩ Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E đã làm chủ được kỹ thuật khó này đã mang lại lợi ích thiết thực cho người bệnh, nhất là trẻ em mắc các bệnh tim bẩm sinh, giúp người bệnh có khả năng hồi phục nhanh, giảm thời gian nằm viện, giảm chi phí điều trị.

Người bệnh nhi may mắn đầu tiên được các bác sĩ Khoa Tim mạch trẻ em, Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E thực hiện kỹ thuật thay van động mạch phổi nhân tạo qua da này mắc bệnh tim bẩm sinh tứ chứng fallot và đã phẫu thuật sửa toàn bộ tại một bệnh viện tuyến trung ương lúc 6 tháng tuổi.

Tuy nhiên, gần đây, các bác sĩ phát hiện cháu bé bị hở van động mạch phổi gây suy thất phải. Theo các bác sĩ, đây là diễn tiến tự nhiên thường gặp sau phẫu thuật điều trị tứ chứng fallot. Vì vậy, các bác sĩ đã chỉ định thay van động mạch phổi qua da cho người bệnh nhi này.

TS.BS Trần Đắc Đại – Trưởng khoa Tim mạch trẻ em, Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E siêu âm tim cho bệnh nhân

TS.BS Trần Đắc Đại – Trưởng khoa Tim mạch trẻ em, Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E cho biết, thông thường đối với các trường hợp mắc bệnh này tại Việt Nam nói chung và Bệnh viện E nói riêng, các bác sĩ hay lựa chọn mổ cưa xương ngực và thay ống van động mạch phổi nhân tạo (conduite) cho người bệnh.

Người bệnh phải trải qua một cuộc phẫu thuật lớn như phải gây mê hồi sức, cưa xương ức, liệt tim… và cắt thân động mạch phổi, khoét phễu thất phải để thay conduite động mạch phổi. Người bệnh đối mặt với nhiều nguy cơ nguy hiểm như nhiễm trùng, rối loạn chức năng tim, hẹp các miệng nối và những nguy cơ của chạy máy tim phổi nhân tạo…

Nhưng đối với người bệnh nhi này, thay vì mở lồng ngực để thay van động mạch phổi có mức độ xâm lấn lớn, nguy cơ biến chứng như trên, các bác sĩ quyết định lựa chọn thực hiện can thiệp thay van động mạch phổi qua da cho người bệnh.

Bởi vì những ưu điểm vượt trội của kỹ thuật này là quan trọng nhất là người bệnh không trải qua một cuộc phẫu thuật nguy hiểm, không phải cưa xương ức thêm lần nữa và không gây liệt tim, không phải chạy máy tim phổi nhân tạo…

Ca can thiệp cho bệnh nhi

Sau 2 ngày đã ra viện

TS.BS Trần Đắc Đại giải thích về phương thức thực hiện ca can thiệp này, các bác sĩ chỉ mở vào đường tĩnh mạch đùi rồi luồn ống thông lên tĩnh mạch chủ dưới đến nhĩ phải, xuống thất phải và lên động mạch phổi. Các bác sĩ thực hiện các thao tác để lựa chọn kích cỡ van động mạch phổi phù hợp.

Sau đó, đưa van động mạch phổi nhân tạo qua đường ống thông từ tĩnh mạch đùi lên động mạch phổi và tiến hành thả van động mạch phổi, nằm trong thân động mạch phổi nguyên bản của người bệnh. Thông qua hệ thống máy chụp mạch máu xóa nền, bác sĩ đưa dụng cụ đến vị trí thích hợp, đẩy van nhân tạo ra khỏi ống thông. Sau đó, van nhân tạo bung ra và hoạt động như một van tim bình thường.

PGS.TS Lê Ngọc Thành và ê kíp can thiệp

Khi lựa chọn thực hiện kỹ thuật khó này cho người bệnh, cần đảm bảo 3 yếu tố quan trọng sau:

Thứ nhất, các bác sĩ phải lựa chọn người bệnh phù hợp về tiêu chuẩn, có hở van động mạch chỉ phổi với hình thái động mạch phổi được xác định kỹ càng qua chụp MSCT động mạch phổi và chụp MRI để đánh giá chức năng thất phải. Sau đó, thực hiện các thao tác thay van động mạch phổi qua da cho người bệnh;

Thứ hai, mang tính quyết định đó trình độ chuyên môn của người thầy thuốc phải có nhiều năm kinh nghiệm trong can thiệp tim mạch để có thể thực hiện thành công kỹ thuật khó này;

Thứ ba, là một lợi thế khi Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E là một cơ sở tim mạch hoàn chỉnh bao gồm phẫu thuật, điều trị nội khoa và can thiệp tim mạch, gây mê hồi sức… với trang thiết bị đồng bộ, hiện đại đảm bảo khám và điều trị các bệnh lý tim, mạch máu và các bệnh lồng ngực cho người bệnh.

Thăm khám lại cho bệnh nhân trước khi ra viện

Do đó, trong quá trình thực hiện kỹ thuật can thiệp thay van động mạch phổi qua da đã có một ekip phẫu thuật tim mạch chuẩn bị sẵn sàng ứng cứu để xử trí kịp thời những biến chứng nếu có.

Sau can thiệp 2 giờ, người bệnh tỉnh và sức khỏe ổn định, có thể đi lại vào ngày hôm sau. Bệnh nhân được xuất viện sau 2 ngày, tái khám sau xuất viện một tuần. Hiện người bệnh đã hồi phục sức khỏe, hết khó thở, hết mệt mỏi khi gắng sức và có thể trở lại học tập, sinh hoạt bình thường.