Có câu: “Hiểu người là trí tuệ, tự hiểu mình là sáng suốt”.
Một người chủ động tìm hiểu người khác là sự thông minh, nhưng rốt cuộc chỉ khi học được cách nhận rõ bản thân mới là đại trí tuệ.
Khi con người sống đến một độ tuổi nhất định, họ sẽ dần hiểu ra sự tỉnh táo thực sự của một người không phải là việc họ có thể chỉ trích bao nhiêu sự việc lớn, mà là biết kịp thời thu lại giới hạn của mình. Sau đó, thực sự làm được việc không can thiệp vào chuyện của người khác, không vướng mắc vào chuyện đã qua và không tiêu hao bản thân một cách quá mức. Ghi nhớ những đạo lý này là đủ dùng cho cả đời.
1. Không can thiệp: Chuyện của người khác, đừng nhúng tay
Nhiều người vẫn có thói quen tự cho mình là thông minh. Một khi thấy việc người khác làm chướng mắt, họ liền không nhịn được mà muốn xen vào vài lời. Đặc biệt đối với người thân thiết, họ lại càng không thể kìm được việc phải dạy người đó cách sống, hay chỉ đạo mọi việc. Nhưng kết quả thì sao? Thường là những việc ngốc nghếch tốt bụng mà làm hỏng việc.
Trong bản chất con người, một trong những điều tối kỵ nhất là việc thích chỉ tay năm ngón, tranh giành cái này cái kia. Thực ra, bạn càng không hứng thú tranh giành với người khác, thì lại càng không ai có thể thách thức vị trí của bạn.
Những năm tháng sau này, không can thiệp vào sự lựa chọn và vận mệnh của người khác chính là sự tôn trọng lớn nhất dành cho họ và cũng là sự bảo vệ tốt nhất cho chính bạn. Sự tỉnh táo này đủ để các mối quan hệ xung quanh trở nên thanh thoát và cũng giúp bản thân sống yên ổn hơn.
2. Không vướng mắc: Chuyện đã qua, tùy lúc mà buông bỏ
Nhiều người, một khi gặp phải người xấu, việc tồi tệ, phản ứng đầu tiên là phải phân định đúng sai, làm như thể đang thực thi công lý. Họ nhất định phải đòi được lời giải thích, kết quả không chỉ tự làm mình thiệt thân, mà còn rước thêm tai tiếng.
Nhớ rằng, những kẻ tiểu nhân và người xấu, ngay từ lúc bạn bắt đầu chuẩn bị dây dưa với họ thì bạn đã mắc bẫy của họ rồi.
Nhà viết kịch La Mã cổ đại Plautus nói: “Kẻ vật lộn với ác quỷ quá lâu, bản thân cũng sẽ trở thành ác quỷ”.
Quả thực, trên thế giới này, bạn không bao giờ thắng được một cuộc tranh luận với một kẻ ngốc. Bởi vì họ sẽ kéo bạn xuống trình độ của họ, sau đó dùng cái gọi là kinh nghiệm phong phú để đánh bại bạn. Nhưng chỉ cần bạn chọn không vướng mắc, thậm chí sau đó còn quên đi, thứ tha, họ lập tức hết cách.
Không vướng mắc không phải là sự nhu nhược, mà là hiểu rằng thời gian quý giá, trân trọng tinh lực của mình. Như vậy, dành tinh lực cho những người và những việc xứng đáng, đó mới là trí tuệ của người trưởng thành.
3. Không quá mức: Chuyện của mình, hãy chừa lại đường lui
Người xưa nói rằng, phàm việc gì cũng có chừng mực, quá giới hạn sẽ thành tai họa. Đúng như câu ăn no tám phần, đối đãi người tám phần tốt.
Dù là đối nhân xử thế hay tự với mình, đều cần có mức độ thích hợp. Đặc biệt là những chuyện liên quan đến bản thân, thường xuyên chừa lại đường lui mới có thể cảm thấy tự tại và bình thường hơn. Đạo lý này ai dường như cũng hiểu, nhưng khi làm lại thường tham lam quá nhiều.
Mọi việc làm quá mức và làm không đạt yêu cầu, kết quả đều như nhau. Cũng giống như yêu thương quá đầy, vật cực tất phản (tức là cái gì đến cực điểm cũng sẽ chuyển ngược lại); dùng sức quá mạnh, ắt không toại nguyện.
Không quá mức là giữ lại cho mình một phần ung dung trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Sự tỉnh táo này giúp các mối quan hệ bền lâu hơn, khiến cuộc sống vững vàng hơn.
Vậy nên, đời người, sống chính là ở chừng mực này. Không can thiệp, mối quan hệ sẽ thanh thản. Không vướng mắc, tâm trạng sẽ thoải mái. Không quá mức, cuộc sống sẽ dài lâu.
Ba chữ “không” này, thoạt nhìn đơn giản nhưng để thực hiện được lại cần cả một đời tu dưỡng. Song chỉ cần bạn bắt đầu làm, bạn sẽ thấy cuộc sống thực sự sẽ nhẹ nhàng hơn, tự tại hơn, hạnh phúc hơn rất nhiều.