Những đứa trẻ hai lần mồ côi...
Covid-19 đã khiến 3 chị em Lưu Thiện Tâm (8 tuổi), Lưu Nhật Hạ (13 tuổi) và Lưu Yến Nhi (16 tuổi) trú trong ngôi nhà nhỏ hẻm đường Mạc Vân (phường 12, quận 8, TPHCM) mất mẹ một lần nữa. Mẹ ruột của các bé mắc phải căn bệnh ung thư mất từ khi Thiện Tâm mới chỉ 14 tháng tuổi. Dì Hai là chị của mẹ không lập gia đình thay em gái chăm sóc 3 đứa trẻ. Dì Hai mắc Covid biểu hiện rất nhẹ, nhưng mất nhanh, chỉ 1 ngày sau khi bắt đầu thở oxy. Tụi trẻ sốc, cả ngày lầm lì ít nói, cứ hễ nhắc đến má Hai là sụt sùi nước mắt...
Các bé con của ca sĩ Phi Nhung gần đây cũng vậy. Hơn 20 đứa trẻ ngóng theo tin mẹ mỗi ngày. Ca sĩ Phi Nhung nhập viện rất sớm và được điều trị tích cực, sức khỏe đã nhiều lần chuyển biến tốt. Đã có lúc chị tỉnh táo, gật đầu đáp lời bác sĩ và bật khóc khi ai đó nhắc đến con gái ruột Wendy Phạm và 23 đứa trẻ mồ côi đang ngóng mẹ. Nghe tin mẹ tỉnh, các con khấp khởi mừng thầm, hy vọng mẹ sớm trở về, để cả đàn con lại tranh nhau nằm cạnh mẹ mỗi tối... Vậy mà mẹ đi đằng đẵng một tháng rồi không về, không đứa trẻ nào được nhìn mặt mẹ lần cuối, cũng không nhận được một lời dặn dò, tạm biệt... Mẹ đã hứa, má bỏ chúng con một lần rồi, mẹ sẽ không để chúng con mồ côi lần nữa, vậy sao mẹ vẫn bỏ chúng con mà đi mẹ ơi!
Wendy Phạm, con gái ruột Phi Nhung viết trên Facebook: “Mẹ ơi, mẹ có thể ở lại với con lâu thêm dù chỉ một chút không. Con muốn được nghe giọng mẹ nói, muốn được mẹ vuốt ve. Con muốn thấy mẹ cười. Muốn ôm mẹ thật chặt và không bao giờ để mẹ rời xa con cả. Con muốn được nói với mẹ con yêu mẹ biết nhường nào...”.
Sau khi ca sĩ Phi Nhung qua đời vì Covid-19, tỷ phú Hoàng Kiều đã lên tiếng nhận nuôi 23 người con nuôi của cố ca sĩ Phi Nhung. Vị tỷ phú này còn muốn đưa 23 người con qua Mỹ để chăm sóc. Đại diện gia đình ca sĩ Phi Nhung cho biết, những ngày qua nhiều cá nhân muốn đứng ra nhận nuôi, bảo trợ cho 23 người con nuôi của ca sĩ. Tuy nhiên, Wendy Phạm - con gái của Phi Nhung - sẽ đứng ra thay mẹ để lo lắng cho các em.
Về vấn đề nhận nuôi này, ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ LĐ-TB&XH) khẳng định, Luật Trẻ em đã quy định rất cụ thể về vấn đề chăm sóc trẻ mồ côi. Có khó khăn gì địa phương, cá nhân nuôi dưỡng có thể liên hệ với địa phương, cơ quan chăm sóc Bảo vệ trẻ em hoặc Cục trẻ em để được hướng dẫn. Các tổ chức, cá nhân muốn nhận nuôi 23 trẻ em mồ côi của ca sĩ Phi Nhung phải thực hiện theo các quy trình, thủ tục pháp lý.
Khủng hoảng tâm lý sâu sắc
Dịch Covid-19 mang theo những nỗi đau không thể diễn tả bằng lời khi những người thân yêu nhất đột ngột ra đi. Từ người lớn cho đến con trẻ đều mang trong mình những cảm xúc xót xa và nỗi nhớ không thể diễn tả bằng lời. Với những đứa trẻ đã trải qua một lần mồ côi, tiếp tục mất đi người thân vì bệnh dịch trong thời gian ngắn là một vết thương lớn hằn sâu trong cuộc đời.
Đại dịch Covid-19 đã làm cho hàng triệu trẻ em trên thế giới trở thành trẻ mồ côi. Riêng ở TPHCM, tính đến tháng 9/2021, đã có hơn 1.500 em mất cha, mẹ hoặc mồ côi cả cha lẫn mẹ. Nhiều em không còn người thân nào trên đời. Theo các chuyên gia tâm lý, trẻ em đột ngột mất người thân sẽ gặp khủng hoảng tâm lý sâu sắc trong ngắn hạn và dài hạn. Rồi cuộc đời các em phải đối mặt lâu dài với vô vàn vấn đề phát sinh trong hiện tại và tương lai khi không còn nơi nào nương tựa.
Tiến sĩ tâm lý Nguyễn Đỗ Hồng Nhung, giảng viên Trường Đại học Sư phạm, Đại học Thái Nguyên cho biết, trẻ đột ngột mất người thân dễ gia tăng xúc cảm tiêu cực. Nhóm trẻ vị thanh niên có thể xuất hiện những hành vi như rối loạn hành vi, lạm dụng chất kích thích hay mạng Internet. Nếu bất ổn về tâm lý kéo dài sẽ dẫn đến tình trạng sa sút về học tập, tự đánh giá thấp bản thân, suy nghĩ tiêu cực. Một số em có thể trầm cảm, lo âu và ý định tự tử.
Theo BS Nguyễn Viết Chung, Khoa Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện E, trẻ có biểu hiện bất thường cần được bác sĩ tư vấn tâm lý, hỗ trợ và can thiệp kịp thời, tránh biến chứng sau này. Với trẻ nhỏ, có thể củng cố, khích lệ các em thông qua những phần thưởng hợp lý. Người chăm sóc cần thường xuyên trò chuyện, lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng của các em để kịp thời nắm bắt nhu cầu của trẻ, có thể tổ chức các hoạt động giao lưu bạn bè, vận động, vui chơi (vẽ, đàn, hát, võ thuật...) để tăng cường thể chất và tinh thần.
Theo báo cáo Sở GD&ĐT TPHCM, thành phố có khoảng hơn 1.500 học sinh mồ côi cha, mẹ do Covid-19, nhiều nhất ở quận 8, Bình Thạnh, Bình Tân và huyện Hóc Môn. Ngày 16/9, Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần FPT đã cam kết nhận nuôi dưỡng, đào tạo 1.000 em mất cha mẹ do đại dịch Covid-19, giúp các em học tập theo chương trình phổ thông, Đại học FPT và học lên cao nếu có nguyện vọng.