Không ít người Việt cho rằng, ăn nhiều tinh bột như gạo là nguyên nhân khiến cho họ tăng cân và không thể gầy đi nên đã bỏ những thực phẩm làm từ gạo ra khỏi chế độ ăn hàng ngày. Trong khi đó ở Nhật Bản, người dân ăn rất nhiều các món được chế biến từ gạo như mì gạo, cơm, xôi, sushi… Thế nhưng, họ lại không hề bị béo.
Theo WHO, Nhật Bản là quốc gia có tỉ lệ béo phì thấp nhất thế giới, cũng như thấp nhất trong số những nước phát triển, với tỉ lệ chỉ 3,5%. Trong khi tỷ lệ béo phì ở Mỹ lên tới 35%, cao gấp nhiều lần so với Nhật.
Từ những phân tích trên, không ít người đặt ra câu hỏi: Vì sao cũng ăn cơm như người Việt mà người Nhật không béo phì? Theo các chuyên gia, có nhiều nguyên nhân dẫn đến béo phì, trong đó thói quen ăn uống, sinh hoạt, vận động có liên quan mật thiết đến vấn đề này.
Người Việt ăn cơm theo nhu cầu và ăn quá nhiều năng lượng. Ảnh minh họa.
PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) – người từng có thời gian học tập, nghiên cứu tại Nhật Bản cho biết, dù người dân 2 nước cùng ăn cơm, nhưng người Nhật lại không béo phì chủ yếu liên quan đến thói quen ăn uống. Theo bác sĩ Hưng, người Nhật họ cũng ăn cơm ngay từ nhỏ, nhưng họ ăn có định lượng rất rõ ràng, cũng như ăn cơm cùng nhiều món ăn đa dạng khác nhau.
Ví dụ, trong các bữa ăn của người Nhật thường có nhiều món ăn trên bàn, nhưng đều được chia nhỏ. Ngay cả cơm cũng vậy, họ cũng chia nhỏ thành các miếng sushi cuốn kèm các thực phẩm lành mạnh khác như rong biển, các loại rau tươi được chế biến. Khi đã ăn cơm cuộn, họ sẽ giảm hoặc không ăn cả bát cơm trắng như bình thường. Đặc biệt, thói quen ăn uống này được giáo dục từ khi trẻ bắt đầu biết ăn cơm và thực hiện đến già.
Ngoài ra, người Nhật còn có thói quen ăn nhiều cá, rau và ít đồ chứa nhiều dầu mỡ, nhất là đồ ăn nhanh. Theo đó, dù người Nhật ăn cơm hàng ngày nhưng ăn hải sản thậm chí còn nhiều hơn, đó đều là những loại hải sản tốt cho sức khỏe như cá ngừ, cá hồi, cá trích, bạch tuộc,... Hải sản rất giàu i-ốt, rất quan trọng đối với tuyến giáp và ở một mức độ nhất định, nó có lợi cho việc giảm cân. Đặc biệt, ăn hải sản thường xuyên, tránh đồ ăn nhanh cũng giúp gia tăng tuổi thọ đáng kể.
Còn tại Việt Nam, thường ăn theo nhu cầu, thấy đói là ăn thật no. Nhiều người dù đã ăn no các thực phẩm giàu năng lượng khác rồi vẫn phải ăn cơm cho “chắc dạ”. Chỉ khi phát hiện ra bản thân đã béo phì, mắc bệnh thì họ mới tìm nguyên nhân để "đổ lỗi", trong đó cơm trắng phải chịu trận đầu tiên vì đó là món họ ăn hàng ngày.
Hơn nữa, với người Nhật họ đặc biệt tuân theo quy tắc chỉ ăn no 80%. Họ sẽ sử dụng bộ đồ ăn đẹp để phục vụ thức ăn, không ngấu nghiến khi ăn và dừng ăn khi đã no 80%. Còn người Việt đã ăn là phải ăn no, nhất là gặp những món ngon, món khoái khẩu, trong đó không ít món như đồ chiên rán, nội tạng động vật đều chứa rất nhiều chất béo gây tăng cân nhanh chóng.
Bữa cơm người Nhật họ chú ý đến đa dạng thực phẩm, cơm chỉ ăn đủ định lượng và chỉ ăn no 80%. Ảnh minh họa.
Một vấn đề khác đã thành thương hiệu của người Nhật, đó là tính kỷ luật, sự khẩn trương và đúng giờ trong công việc. Dù vậy họ luôn biết tận dụng thời gian để vận động, nhất là việc đi bộ, kể cả khi đi làm. Điều này không chỉ giúp cho vóc dáng họ thon gọn, mà còn có nhiều lợi ích cho sức khỏe, giúp làm gia tăng tuổi thọ.
Tóm lại, PGS Nguyễn Trọng Hưng nhấn mạnh rằng, ăn cơm không xấu, nhưng cần phải ăn lành mạnh, khoa học. Tùy vào độ tuổi, sở thích, tình trạng bệnh lý sẽ có cách ăn cơm phù hợp, nếu ăn đúng còn giúp giảm được cân chứ không gây tăng cân, nhưng tuyệt đối không loại bỏ tinh bột, nhất là cơm ra khỏi chế độ ăn.
Một số nghiên cứu cho thấy, ăn cơm vừa đủ và lành mạnh có thể mang lại một số lợi ích như:
- Giúp giảm cân: Gạo ít chất béo, natri và nhiều chất xơ, nên nó có thể là một bổ sung tuyệt vời cho chế độ ăn kiêng giảm cân. Đặc biệt là những người ăn gạo lứt thường xuyên và khoa học sẽ giúp giảm cân, duy trì cân nặng ổn định hơn.
- Giúp trẻ hơn: Phụ nữ Nhật sử dụng nước vo gạo để giữ cho làn da mịn màng và tươi trẻ, nhưng ăn cơm thường xuyên cũng có thể đạt được điều này. Gạo chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào da của bạn khỏi bị tổn thương do các gốc tự do gây ra và thậm chí có thể làm mờ các nếp nhăn hiện có.
- Giữ cho trái tim khỏe mạnh: Ăn cơm thường xuyên là một cách tự nhiên và ngon miệng để cải thiện sức khỏe tim mạch. Bởi vì nó là một chất chống viêm tự nhiên, nó ngăn ngừa các mảng hình thành bên trong mạch máu và giảm nguy cơ mắc một số bệnh về tim, như đau tim hoặc đột quỵ. Gạo cũng chứa nhiều flavonoid đã được chứng minh là có khả năng chống lại các bệnh tim khác nhau.
- Giúp tiêu hóa: Hàm lượng chất xơ cao trong gạo cũng có thể làm giảm táo bón và giúp điều chỉnh hệ thống tiêu hóa. Vì nó đóng vai trò như một loại thuốc lợi tiểu tự nhiên, giúp thanh lọc cơ thể và thải các chất độc ra khỏi hệ thống, từ đó cũng có lợi cho thận của bạn.