Gõ từ khoá “thiết bị định vị” trên Google, trong 0,87 giây lập tức ra 280 triệu kết quả tìm kiếm cho thấy, thị trường phong phú với hàng nghìn sản phẩm, không chỉ theo dõi tài sản, thú cưng, mà cả bí mật giám sát vợ chồng, con cái...
“Những năm gần đây, thị trường thiết bị định vị Việt Nam nhộn nhịp khởi sắc, từ thiết bị giám sát hành trình định vị xe tải, chống trộm xe máy tới gắn trên điện thoại. Đa phần là sản phẩm không chính hãng, xuất xứ từ Thái Lan, Đài Loan (Trung Quốc), Trung Quốc...”, ông Nguyễn Tiến Mạnh, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần phát triển công nghệ Eposi cho biết.
Loạn thiết bị định vị với đủ mệnh giá
Theo tìm hiểu của phóng viên, tùy tính năng, giá sản phẩm dao động từ 900.000đ đến dưới 3 triệu đồng. Các sản phẩm Nhật, Đức, Việt Nam... giá khoảng trên dưới 2 triệu đồng. Trên các trang thương mại điện tử như Lazada, Tiki, Facebook, có những loại vị gắn vào điện thoại chỉ 99.000đ đến hơn 1 triệu đồng.
Thiết bị định vị theo dõi, giám sát có rất nhiều chủng loại, từ to như bàn tay tới nhỏ như một con chíp gắn vào điện thoại; có loại dùng giắc cắm, có loại không dây; có loại ghi âm, loại không ghi âm, loại có ghi hình... Loại định vị có dây được dùng để gắn vào bên trong xe (xe máy, ô tô, xe điện), kết nối với hệ thống điện ắc quy của xe để cấp nguồn cho thiết bị.
Định vị không dây có loại thông thường không hình ảnh và Full HD4K, ghi hình kèm âm thanh, thẻ nhớ 128GB, dung lượng pin ghi hình liên tục từ 10 - 12h... Dòng định vị xe máy có ghi âm (định vị có nghe lén) có thể thu âm trong bán kính 5 - 8m.
Các thiết bị này dễ dàng tìm thấy tại các cửa hàng quanh Hà Nội như Trần Đại Nghĩa, Lý Nam Đế, phố Huế, Hàng Bài, Cầu Giấy... Chuyên gia khuyến cáo, người tiêu dùng nên chọn sản phẩm của các hãng nội địa Việt Nam như Viettel, Điện tử Bách khoa,... hoặc các hãng công nghệ có uy tín.
Lạm dùng theo dõi người là xâm phạm quyền riêng tư?
Nhờ sự “hiện đại” của thiết bị định vị theo dõi, giám sát, nhiều người đã lạm dụng thành công cụ giám sát, theo dõi người thân, vợ hoặc chồng, khi nghi ngờ đối phương có quan hệ ngoài luồng.
Trao đổi với Khoa học và Đời sống, luật sư Nguyễn Tuấn Long (Hội Luật gia TPHCM) khẳng định: Tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác (theo Điều 159 Bộ luật Hình sự 2015), với mức phạt từ 20 - 50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm, nếu có các tình tiết tăng nặng hoàn toàn có thể bị phạt tù từ 1 - 3 năm.
“Hành vi cài đặt các thiết bị định vị, theo dõi người khác là xâm phạm quyền riêng tư. Người bị theo dõi có quyền yêu cầu người theo dõi chấm dứt hành vi hoặc khởi kiện về hành vi xâm phạm bí mật đời tư”, luật sư Nguyễn Tuấn Long nhấn mạnh.
Điều 21 Hiến pháp năm 2013 quy định về quyền của cá nhân đối với bí mật đời tư. Mọi hành động theo dõi, thu thập thông tin cá nhân nếu chưa được sự đồng ý của của đối tượng thì đều là hành động vi phạm pháp luật. Nếu bị khiếu kiện, sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự và bị phạt hành chính. Chính vì vậy, việc sử dụng thiết bị nghe lén là hành vi vi phạm pháp luật.
Điều 38 Luật Dân sự 2015 cũng quy định đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân phải được người đó đồng ý. Trong trường hợp nếu các hành vi này mang tính xúc phạm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới danh dự, nhân phẩm của người khác thì có thể bị phạt tiền, thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự.
Đi tù vì... cài định vị theo dõi
Qua theo dõi định vị, anh Bùi Thanh Phát (48 tuổi, ngụ tại Bình Dương) phát hiện xe của vợ đang ở một nhà nghỉ trên địa bàn huyện Củ Chi, TPHCM. Nghĩ vợ đi ngoại tình nên anh Phát chuẩn bị dao, đèn phóng điện và rủ bạn là Nguyễn Thanh Duy (38 tuổi) cùng đi đánh ghen. Nhờ Duy hỗ trợ, giữ đèn phóng điện, anh Phát đạp cửa phòng xông vào nhà nghỉ dùng dao đâm chết tình địch.
Bị cáo Bùi Thanh Phát vừa bị Tòa án Nhân dân TPHCM tuyên phạt mức án 23 năm tù. Sau khi xem xét các tình tiết giảm án, Hội đồng xét xử quyết định tuyên phạt mức án 20 năm tù giam.