Ở xã Yên Châu, Sơn La, có một giống xoài kích thước nhỏ nhưng lại đặc biệt thơm ngon, đó chính là xoài tròn Yên Châu. Dù quả nhỏ, loại xoài này lại ghi điểm nhờ cùi dày mịn, vị ngọt thanh và hương thơm dịu dàng, khiến ai đã từng thưởng thức một lần đều nhớ mãi.
Xoài tròn Yên Châu vỏ xanh hơi nhám, điểm thêm những vệt nâu đen tự nhiên
Xoài tròn Yên Châu có hình dáng khá dễ nhận biết. Quả tròn nhỏ, vỏ xanh hơi nhám, điểm thêm những vệt nâu đen tự nhiên, không bóng loáng như nhiều loại xoài khác. Khi chín, cùi xoài chuyển sang màu đỏ hoặc vàng cam, mùi thơm lan tỏa, thịt ngọt đậm, mềm mịn.
Người dân địa phương còn gọi giống xoài này là xoài trứng, để phân biệt với các giống xoài khác trong vùng. Đây là loại xoài bản địa, được trồng từ nhiều năm trước và vẫn giữ nguyên hương vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc.
Hiện nay, giống xoài này chỉ được trồng ở xã Yên Châu. Nhờ hương vị thơm ngon, loại xoài này đã trở thành đặc sản được ưa chuộng, không chỉ trong nước mà còn xuất khẩu ra nước ngoài.
Mùa thu hoạch xoài tròn Yên Châu thường rơi vào tháng 5 và tháng 6, kéo dài chỉ khoảng hơn một tháng.
Mùa thu hoạch xoài tròn Yên Châu thường rơi vào tháng 5 và tháng 6, kéo dài chỉ khoảng hơn một tháng. Đây cũng là thời điểm mà người dân thành phố háo hức tìm mua xoài về thưởng thức. Những ngày này, đến Yên Châu, đâu đâu cũng thấy những xe chở đầy ắp xoài.
Tại Hà Nội, xoài tròn Yên Châu được bán trên chợ mạng với giá khoảng 40.000–50.000 đồng/kg. "Quả xoài Yên Châu nhỏ nhưng thơm, ngọt lịm, không gắt, cách ăn phổ biến là lột vỏ bằng tay rồi thưởng thức trực tiếp. Nếu để tủ lạnh thì càng ngon", chị Nga (người bán hoa quả đặc sản ở Tây Bắc) chia sẻ.
Do sản lượng có hạn, xoài tròn Yên Châu luôn được săn đón mỗi mùa. Ngoài ăn tươi, xoài còn được chế biến thành xoài sấy dẻo, xoài tẩm đường hay xoài tẩm gia vị, giúp lưu giữ hương vị và dễ bảo quản, mở rộng cơ hội tiêu thụ cho người nông dân.
Những tác dụng của quả xoài với sức khỏe:
Nguồn chất xơ dồi dào
Xoài là thực phẩm giàu chất xơ, giúp cải thiện tiêu hóa, giảm cholesterol và phòng ngừa các bệnh mãn tính như tim mạch hay ung thư. Lượng pectin trong xoài còn nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, hỗ trợ hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh.
Giàu carotenoid
Trong xoài chứa nhiều carotenoid – các hợp chất thực vật có khả năng chống oxy hóa mạnh. Các loại carotenoid như beta-carotene, lutein và zeaxanthin góp phần cải thiện sức khỏe mắt và tăng cường hệ miễn dịch.
Tốt cho khớp
Xoài cung cấp vitamin C, dưỡng chất quan trọng cho sức khỏe khớp. Vitamin C không chỉ hỗ trợ hệ miễn dịch mà còn cần thiết cho quá trình sản xuất collagen – loại protein duy trì cấu trúc và sự đàn hồi cho da, xương, dây chằng và sụn. Ngoài ra, collagen giúp tạo chất bôi trơn cho các khớp, giảm ma sát và hỗ trợ vận động linh hoạt.
Hỗ trợ tim mạch
Xoài chứa nhiều kali, giúp điều hòa huyết áp và duy trì sức khỏe tim mạch.
Hỗ trợ hấp thụ sắt
Hàm lượng vitamin C cao trong xoài cũng giúp cơ thể hấp thụ sắt hiệu quả hơn, góp phần ngăn ngừa thiếu máu.
Cải thiện chất lượng chế độ ăn uống
Bổ sung xoài vào thực đơn hằng ngày không chỉ giúp giảm lượng đường bổ sung mà còn cung cấp nhiều dưỡng chất thiết yếu như chất xơ, vitamin A, vitamin C và kali, góp phần nâng cao chất lượng chế độ ăn tổng thể.
Lưu ý khi ăn xoài
- Ăn vừa phải: Xoài giàu đường và vitamin C, ăn quá nhiều có thể gây tăng đường huyết hoặc khó tiêu. Người mắc tiểu đường nên hạn chế.
- Tránh ăn khi đói: Xoài có tính axit, ăn lúc đói dễ gây đau dạ dày hoặc khó chịu ở hệ tiêu hóa.
- Không kết hợp với một số thực phẩm: Tránh ăn cùng sữa hoặc thực phẩm nhiều đạm vì có thể gây khó tiêu.
- Chú ý dị ứng: Một số người có thể bị mẩn ngứa hoặc phát ban do dị ứng với xoài.
- Rửa sạch trước khi ăn: Đặc biệt là xoài xanh, để loại bỏ thuốc bảo vệ thực vật hoặc bụi bẩn trên vỏ.