Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), cà chua được xếp vào nhóm những loại quả lành mạnh nhất thế giới, đạt 20/20 điểm trên thang đánh giá sức khỏe dành cho rau củ quả.
Một quả cà chua cỡ vừa chỉ chứa khoảng 22 calo và 1g chất béo, đồng thời rất ít natri (6 mg) và có lượng đường thấp (3 g). Nhờ hàm lượng dinh dưỡng phong phú, cà chua mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe.
Cà chua (tên khoa học Solanum lycopersicum) là loại quả phổ biến, giá rẻ và dễ trồng. Với vị chua nhẹ, ngọt thanh và màu sắc bắt mắt, chúng trở thành nguyên liệu không thể thiếu trong nhiều món ăn.
Theo tìm hiểu, quả cà chua có nguồn gốc từ vùng Trung và Nam Mỹ, sau đó được di thực sang châu Âu và châu Á vào thế kỷ 16–17. Quả cà chua hình tròn hoặc hơi bầu dục, có màu đỏ, vàng hoặc xanh tùy giống, kích thước cũng khác nhau. Tại Việt Nam, cà chua được trồng khắp cả nước, từ Bắc vào Nam. Một số vùng nổi tiếng với sản lượng và chất lượng cao gồm: Lâm Đồng, Sơn La, Hà Nội,...
Ở Lâm Đồng, cà chua được trồng quanh năm nhờ khí hậu mát mẻ và đất giàu dinh dưỡng, trong khi ở đồng bằng Bắc Bộ, mùa vụ thường tập trung vào vụ hè thu và đông xuân. Đây là loại cây trồng ngắn ngày, chỉ sau 60-90 ngày gieo trồng là có thể thu hoạch.
Cà chua chín mọng thường có vị ngọt thanh pha chút chua dịu, nước quả mọng và thơm mùi đặc trưng. Nhờ hương vị dễ chịu, cà chua có thể chế biến thành nhiều món ăn đa dạng: ăn sống trong salad, ép nước, nấu canh, xào, làm nước sốt, sốt cà chua cho món mì Ý, pizza hay chế biến cùng thịt, cá. Ngoài ra, cà chua còn được đóng hộp để sử dụng quanh năm.
Giá cà chua tại các chợ dân sinh và siêu thị dao động tùy vào giống, mùa vụ và vùng trồng. Trung bình, cà chua đỏ thường có giá từ 10.000-30.000 đồng/kg, cà chua bi hoặc các giống nhập ngoại có thể lên tới 80.000 đồng/kg.
Khi mua cà chua, bạn nên chú ý đến màu sắc, độ cứng, cuống, vỏ và mùi quả. Quả chín đỏ đều hoặc đỏ hồng tự nhiên thường ngọt và ít chua, trong khi quả quá mềm, nhũn hoặc có đốm nâu là dấu hiệu cà chua hỏng. Cầm thử quả thấy hơi mềm nhưng vẫn đàn hồi, cuống xanh tươi và vỏ căng bóng, mịn màng không nứt nẻ là những quả mới hái, tươi ngon.
Hiện, một số hộ dân ở miền Bắc đã áp dụng các quy trình kỹ thuật, trồng cà chua trái vụ, trồng trong nhà kính mang lại nguồn lợi lớn với giá bán cao hơn mùa chính. Đất trồng cần tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt, kết hợp bón phân cân đối để cây phát triển khỏe mạnh, hạn chế nguy cơ bệnh héo xanh hay thối rễ.
Những lợi ích của cà chua với sức khỏe
Hỗ trợ cơ thể hấp thụ sắt
Cà chua là thực phẩm giúp cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng hiệu quả hơn, đặc biệt là sắt. Sắt đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hemoglobin và myoglobin – những protein vận chuyển oxy đến các cơ quan và mô trong cơ thể. Nhờ hàm lượng vitamin C dồi dào, việc ăn cà chua giúp cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn.
Giúp vết thương nhanh lành
Vitamin C cần thiết để tổng hợp collagen – loại protein quan trọng trong các mô liên kết, giúp vết thương hồi phục nhanh chóng. Bổ sung đều đặn vitamin C từ cà chua có thể hỗ trợ quá trình lành vết thương, đặc biệt trong giai đoạn hồi phục sau phẫu thuật.
Cải thiện tâm trạng
Cà chua không chỉ làm món ăn thêm hấp dẫn mà còn có thể cải thiện tâm trạng lâu dài. Mặc dù các nhà nghiên cứu chưa xác định chính xác chất dinh dưỡng chịu trách nhiệm, nhưng nhiều khả năng đây là tác dụng của các chất chống oxy hóa, trong đó có lycopene.
Bảo vệ sức khỏe đôi mắt
Cà chua giàu lycopene, vitamin A và vitamin C – những chất quan trọng giúp phòng ngừa bệnh quáng gà và cải thiện thị lực. Vitamin A còn giúp giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể, hai nguyên nhân dẫn đến suy giảm thị lực hoặc mù lòa.
Cung cấp vitamin C
Một cốc cà chua có thể cung cấp khoảng 27% nhu cầu vitamin C hàng ngày. Đây là chất chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ hệ miễn dịch, giảm viêm, thúc đẩy sản xuất collagen và bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do gây hại.
Tốt cho đường ruột
Bổ sung cà chua vào chế độ ăn giúp tăng cường lợi khuẩn trong đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và hệ miễn dịch. Cà chua cũng có thể hỗ trợ điều trị viêm ruột, ngăn ngừa các bệnh như ung thư và viêm gan bằng cách cân bằng vi khuẩn có hại trong đường ruột.
Hỗ trợ tim mạch
Cà chua chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp giảm viêm và căng thẳng oxy hóa. Những chất này còn bảo vệ lớp nội mạc mạch máu, giảm nguy cơ đông máu và duy trì sức khỏe tim mạch, nhờ đó bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh về tim.
Lưu ý khi ăn cà chua: Cà chua là thực phẩm bổ dưỡng, nhưng khi ăn cần lưu ý một số điểm. Không nên ăn hạt cà chua, cà chua xanh hoặc ăn khi đói vì có thể gây khó tiêu hoặc ngộ độc. Tránh nấu cà chua quá lâu để giữ hương vị và vitamin, đồng thời không dùng cà chua để quá lâu vì vi sinh vật có thể làm hỏng và gây ngộ độc.