Bên cạnh những giống chanh thông thường, vài năm gần đây trên thị trường có xuất hiện một giống chanh lạ, có tên là chanh ngón tay. Chúng gây ấn tượng bởi những tép chanh bên trong có nhiều màu sắc, giống hệt như trứng cá hồi mà chúng ta vẫn thường thấy.
Chanh ngón tay có nguồn gốc từ Úc, là một trong 6 giống chanh bản địa của quốc gia này. Trước đây, chúng chỉ mọc hoang dại trong các cánh rừng ven biển phía đông nước Úc hoặc được người dân trồng làm hàng rào. Thời ấy, chanh ngón tay chỉ được hái về sử dụng như một loại gia vị dân dã.
Dần dần, nhờ hương vị đặc trưng và vẻ ngoài bắt mắt, chúng đã trở thành loại quả cao cấp, xuất hiện trong thực đơn của nhiều nhà hàng sang trọng ở châu Âu, Nhật Bản hay Mỹ. Chanh ngón tay từng được bán với giá lên tới 7 triệu đồng/kg.
Quả chanh ngón tay có dạng hình trụ, dài từ 5 - 10 cm, vỏ mỏng và mọng nước. Mỗi quả chứa vô số tép chanh hình cầu, khi bóp nhẹ sẽ trào ra những hạt li ti rất bắt mắt và tạo cảm giác “nổ” trong miệng khi ăn. Hương vị của chúng được đánh giá là chua gắt hơn chanh thường, nhưng lại có mùi thơm tinh tế và hậu vị ngọt nhẹ, đặc biệt thích hợp để ăn kèm hải sản, salad hoặc trang trí món ăn, giúp món ăn trở nên hấp dẫn và đẳng cấp hơn.
Hiện nay, chanh ngón tay được ghi nhận có đến 24 màu sắc khác nhau, từ xanh, vàng, đỏ, hồng đến nâu hay cam, khiến chúng trở thành “viên ngọc” quý trong giới ẩm thực.
Gần đây, một số hộ dân ở Việt Nam cũng đã trồng chanh ngón tay thành công. So với chanh nhập khẩu, quả trong nước có giá rẻ hơn nhiều (khoảng 300.000-600.000 đồng/kg tuỳ thời điểm) nhưng vẫn thu hút người tiêu dùng nhờ màu sắc bắt mắt và hương vị đặc trưng.
Chanh ngón tay có thể trồng theo hai phương pháp chính: ghép và gieo hạt. Nếu trồng từ cây ghép, cây phát triển nhanh, sức chống chịu với thời tiết tốt, chỉ khoảng 10 – 15 tháng là cho trái, tùy theo kỹ thuật chăm sóc. Trái thường đạt tiêu chuẩn sau khoảng 5 tháng kể từ lúc ra hoa. Trong khi đó, trồng từ hạt mất thời gian lâu hơn, phải 4 – 5 năm mới cho trái, song cách này vẫn được áp dụng để bảo tồn giống thuần chủng.
Tùy theo điều kiện khí hậu, cây ghép được chọn khác nhau. Ở Tây Nam Bộ, nơi thường xuyên ngập úng, nông dân ghép chanh ngón tay với các giống chanh chịu úng như chanh bông tím hoặc chanh giấy, giúp cây sống khỏe và ra trái đều. Ngược lại, vùng đất khô hạn thường ghép với cam ba lá để tăng khả năng chịu hạn.
Trong số các màu sắc của chanh ngón tay, xanh và trắng là những màu được trồng nhiều nhất để xuất bán thương phẩm. Nguyên nhân là các màu này trái thơm hơn, hương vị đậm đà và thời gian cho trái nhanh hơn so với các màu khác. Mùa thu hoạch rộ thường rơi vào tháng 12 đến tháng 4, khi trái đạt chiều dài 8 – 12 cm, đường kính 2 – 3 cm, với 80 – 100 quả/kg. Khi cây đạt 5 năm tuổi, mỗi cây có thể cho khoảng 20 kg quả/năm, mang lại lợi nhuận cao cho người trồng.
Ngoài bán quả, trên thị trường còn nhiều địa chỉ rao bán cây giống với giá từ 100.000-200.000 đồng/cây. Nhiều người tìm mua giống chanh lạ này về trồng ở sân vườn hoặc ban công, vừa làm cảnh vừa thu hoạch quả khi đến mùa. Cây chanh này không khó trồng nhưng cần nắm được đặc tính của chúng, cung cấp đủ nước và phân để cây phát triển và cho ra quả đúng mùa vụ.