Trên đỉnh Ngọc Linh cao hơn 2.600 m có một loại dược liệu được xem là quốc bảo của Việt Nam, đó là sâm Ngọc Linh. Loài sâm này có tên khoa học Panax vietnamensis Ha et Grushv, thuộc họ Nhân sâm (Araliaceae), chứa tới hơn 50 hoạt chất saponin quý, nhiều hơn cả các loại sâm nổi tiếng trên thế giới.
Nhiều nghiên cứu dược lý đã chứng minh tác dụng vượt trội của sâm Ngọc Linh trong việc chống stress, cải thiện trầm cảm, tăng cường miễn dịch, hỗ trợ phòng chống ung thư, bảo vệ tế bào gan và phục hồi sức khỏe cho người suy nhược. Không chỉ củ, mà cả lá, hoa và hạt của loại sâm này đều có giá trị kinh tế và dược liệu cao.
Trên thị trường hiện nay, sâm Ngọc Linh được xem là một trong những loại dược liệu đắt nhất. Sâm củ có giá 130–300 triệu đồng/kg tùy trọng lượng và độ tuổi; lá và hoa sâm cũng được thu mua với mức 10–17 triệu đồng/kg. Đáng chú ý hơn cả là hạt sâm Ngọc Linh, có giá 80–100 triệu đồng/lon, thậm chí có những thời điểm thị trường ghi nhận mức 240 triệu đồng/kg. Mức giá đắt đỏ này xuất phát từ sự khan hiếm tự nhiên và quá trình sinh trưởng rất lâu dài của cây sâm.
Sâm Ngọc Linh vốn chỉ mọc tự nhiên tại vùng núi Ngọc Linh, ở độ cao trên 2.000 m thuộc hai tỉnh Đà Nẵng và Quảng Ngãi. Vài năm trở lại đây, một số hộ gia đình ở các vùng núi lân cận bắt đầu đưa sâm về trồng thử nghiệm. Nhờ thổ nhưỡng tương đồng, cây thích nghi được và cho thu hoạch, mở ra nguồn sinh kế mới cho người dân bản địa. Tuy nhiên, quá trình chăm sóc loại cây này luôn rất khó khăn: sâm chỉ ra hoa sau 4 năm trồng, mỗi cây thường chỉ có một nhánh, rất ít trường hợp có 2–3 nhánh. Vì vậy, lượng hạt thu được hằng năm cực kỳ thấp. Có cây cho vài chục hạt, có cây chỉ được vài hạt, thậm chí năm đó không có hạt nào.
Cuối tháng 7 đến tháng 10 hằng năm là mùa thu hoạch hạt sâm Ngọc Linh. Khi sương núi còn đọng trên tán lá rừng, những chùm hạt sâm bắt đầu chuyển sang màu đỏ rực – dấu hiệu chín tới. Mỗi chùm có từ 20–100 hạt tùy tuổi cây. Người trồng phải khom mình dưới tán rừng, cẩn thận từng chút để thu hoạch bởi hạt rất dễ rơi và hỏng. Công việc này đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và am hiểu cây sâm. Hạt sau khi thu được mang về phân loại kỹ, đếm số lượng rồi mới giao cho thương lái hoặc người mua lẻ. Những hộ trồng nhiều thường giữ phần lớn hạt lại để ươm giống cho vụ sau vì nguồn giống quý này lúc nào cũng khan hiếm.
Việc mua bán hạt sâm Ngọc Linh cũng rất đặc biệt. Người mua ít thì tính theo hạt, giá 120.000–130.000 đồng/hạt. Nhưng những người mua số lượng lớn, từ 1.000 hạt trở lên, lại được bán theo lon chứ không bán theo cân nặng. Một lon bia cũ dung tích 330 ml thường chứa khoảng 1.000 hạt có giá 100 triệu đồng/lon. Theo người dân, khoảng 3 lon mới đầy 1 kg, nhưng ít ai bán hạt sâm theo cân vì hạt quá quý hiếm và số lượng mỗi vụ không đủ để cân.
Anh Hải (người trồng sâm Ngọc Linh lâu năm ở Quảng Ngãi) cho biết gia đình anh có vườn sâm 2.000 cây đã chăm sóc suốt 10 năm, nhưng năm nay chỉ thu được vỏn vẹn 4 lon hạt. Người mua phải đặt trước rất lâu mới đến lượt. Hầu hết người trồng đều ưu tiên giữ lại hạt để ươm thành cây giống, thứ có giá trị cao hơn nữa sau khi đạt 1–2 năm tuổi.