Nếu như trước đây, chỉ nhà nghèo mới ăn khoai sắn, gạo giã rối còn nguyên cám, nhà giàu thì ăn gạo trắng và những món “sơn hào hải vị”. Ngày nay, dù phân hóa xã hội đã dần thu hẹp, nhưng cách so sánh này vẫn còn tồn tại, ví dụ như nhà nghèo ăn cá cả xương, ăn trái cây cả vỏ, nhà giàu ăn hải sản, cá lớn, trái cây trước khi ăn phải được gọt hết vỏ.
Dưới góc nhìn dinh dưỡng, các chuyên gia lại cho rằng, thực chất chế độ ăn này còn được gọi là chế độ ăn tinh và chế độ ăn thô. Kiểu ăn của nhà giàu còn được gọi là chế độ ăn tinh, được nhiều người áp dụng theo kiểu chỉ ăn lõi và bỏ vỏ. Ngược lại, chế độ ăn “nhà nghèo” hay còn gọi là chế độ ăn thô, là cách ăn mà nhiều gia đình khó khăn ngày xưa hay dùng, như ăn khoai cả vỏ, cá cả xương, gạo xát rối, hay thậm chí gà vịt ăn cả da, cổ cánh…
Người nghèo họ ăn trái cây không cần gọt vỏ sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn là ăn trái cây gọt vỏ như người giàu. Ảnh minh họa.
PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho rằng, dù xã hội nào, thời điểm nào hay đơn giản chỉ là do sở thích ăn của mỗi người, thì chế độ ăn thô hay còn gọi là kiểu ăn “nhà nghèo” vẫn tốt hơn nếu nhìn dưới góc độ dinh dưỡng. Đây là kiểu ăn khôn ngoan, mà chính những người được cho là có điều kiện, thích chế độ ăn tinh giờ lại muốn học theo vì mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Bà Lâm lấy ví dụ về việc ăn các loại trái cây như táo, lê hay các loại rau củ quả như khoai lang, bầu hoặc đậu (đỗ), việc ăn cả vỏ sẽ tận dụng được nhiều chất dinh dưỡng hơn. Lý do là vì vỏ một số loại trái cây hay rau quả chứa nhiều chất xơ sinh học, hay nói cách khác là chất xơ tốt cho hệ tiêu hóa. Chúng còn có hàm lượng vitamin và khoáng chất rất tốt cho cơ thể.
Tuy nhiên, bác sĩ Lâm khuyến cáo chỉ ăn cả vỏ khi nguồn thực phẩm được đảm bảo an toàn và sơ chế sạch sẽ. Nếu những thực phẩm nghi ngờ nhiễm hóa chất hay sơ chế không sạch thì không nên ăn, vì nguy cơ ngộ độc, nhiễm ký sinh trùng rất cao.
Với gạo xay xát rối khi ăn sẽ có nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất hơn nhiều so với gạo trắng. Ảnh minh họa.
Không chỉ với các loại rau củ quả, ngay cả các loại hạt họ đậu như đậu xanh, đậu đen hay gạo trắng, việc ăn cả vỏ cũng mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng. Đặc biệt là gạo ăn hàng ngày, gạo xay xát trắng chỉ đẹp mắt, nhìn bề ngoài có vẻ an toàn nhưng thực tế giá trị dinh dưỡng tốt lại đã bị bào mòn đi hết. Trong khi gạo xát rối chỉ bỏ lớp vỏ thô ráp bên ngoài, giữ lại lớp vỏ lụa bên trong chúng chứa nhiều chất xơ, vitamin hơn là gạo trắng. Loại gạo này tốt với người tiểu đường, người muốn giảm cân. Còn gạo xát trắng nhìn ngon mắt, nhưng thực chất chỉ còn đường bột.
Với các thực phẩm giàu đạm cũng vậy, ví dụ như cá nếu ăn cá nhỏ, nhai hết cả xương; hay tôm nhỏ ăn cả vỏ thay vì ăn cá lớn bỏ xương, tôm to bỏ vỏ sẽ tốt hơn. Bởi ăn cá cả xương ngoài nguồn protein, chúng còn cung cấp lượng canxi tự nhiên khá tốt, nhất là với người già. Tuy nhiên, cần ăn những loại cá nhỏ, kho (nấu kỹ) mục xương để tránh bị hóc.
Riêng với các loại thịt lợn, thịt gia cầm, vị chuyên gia này cho rằng, việc ăn cả da hay không tùy theo sở thích mỗi người. Nếu thích ăn, không mắc các bệnh chuyển hóa thì cũng có nhiều lợi ích như cung cấp lượng mỡ, collagen khá dồi dào.
Tóm lại, PGS Nguyễn Thị Lâm cho rằng, việc ăn uống phụ thuộc vào sở thích, điều kiện kinh tế của mỗi người, mỗi gia đình. Tuy nhiên, việc sử dụng thực phẩm thô, ít qua chế biến hoặc chế biến đơn giản nhất sẽ có giá trị về mặt dinh dưỡng nhiều hơn là chế độ ăn thô.