Gần 40% bệnh nhân bị biến chứng bàn chân phải cắt cụt
Ngày 3/1, Bệnh viện Việt Nam Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh) cho biết, với mong muốn mang đến cho người bệnh phương pháp điều trị tối ưu giảm tối đa nguy cơ cắt chi ở người bệnh đái tháo đường, Bệnh viện đã và đang triển khai phương pháp điều trị hút áp lực âm cho người bệnh bị loét bàn chân do đái tháo đường. Sau thời gian điều trị, vết thương nhanh lành, người bệnh có thể xuất viện, giảm nguy cơ mà phải phẫu thuật cắt chi.
Người bệnh nữ 58 tuổi (Quảng Yên) bị đái tháo đường type 2, nhiễm trùng cẳng chân trái, đã được phẫu thuật cắt phần da hoại tử tại cơ sở y tế. Tuy nhiên sau phẫu thuật vết thương của người bệnh lâu lành và có dấu hiệu hoại tử tại một số vị trí.
Tại bệnh viện, người bệnh được thăm khám, đánh giá tình trạng vết thương và được chỉ định thay băng, cắt lọc tổ chức hoại tử, dùng kháng sinh, trị liệu bằng máy hút áp lực âm (VAC). Sau 3 tuần điều trị, nền vết thương sạch đủ điều kiện và được tiến hành ghép da.
ThS Đặng Thị Mai Trang, Trưởng khoa chăm sóc bàn chân, Bệnh viện Nội tiết TW cho biết, biến chứng bàn chân là biến chứng gây tử vong hàng đầu trong bệnh đái tháo đường. Hiện nay, cứ 2 giây trên thế giới phát hiện 1 bệnh nhân đái tháo đường, 6 giây có 1 người chết và cứ 20 giây lại có một người phải cắt cụt chi vì đái tháo đường.
Tại Việt Nam, có tới 70% bệnh nhân đái tháo đường lần đầu đi khám đã bị biến chứng bàn chân, 80% bệnh nhân điều trị đái tháo đường phải điều trị biến chứng này và gần 40% tổng số người có bệnh lý bàn chân phải cắt cụt.
Bởi biến chứng bàn chân là do tổn thương thần kinh ngoại vi đã làm mất cảm giác bảo vệ, chân người bệnh bị tê bì, dị cảm không thấy đau, không phát hiện ra tổn thương dẫn đến loét, hoại tử và cắt cụt chi dưới. Tỷ lệ tử vong sau cắt đoạn chi thay đổi từ 13-40% sau 1 năm, 35-65% sau 3 năm, và 39-80% sau 5 năm.
Theo Th.BS. Nguyễn Thùy Dung, Phó trưởng khoa Nội tiết, Bệnh viện Việt Nam Thụy Điển – Uông Bí cho biết: Việc sử dụng máy VAC trong điều trị vết thương, đặc biệt là vết thương ở người bệnh đái tháo đường đã và đang mang lại hiệu quả rất tốt.
Đây là kỹ thuật tiên tiến, an toàn đã được áp dụng tại nhiều bệnh viện tuyến trung ương. Với việc áp dụng thành công phương pháp này giúp người bệnh đái tháo đường giảm lượng thuốc kháng sinh, giảm đau khi thay băng và rút ngắn thời gian lành vết thương, tránh hoại tử và giảm nguy cơ cắt cụt chi.
 |
Liền vết thương nhanh, giảm cắt cụt
ThS Đặng Thị Mai Trang cảnh báo, điều trị vết thương bàn chân cho bệnh nhân đái tháo đường, rất nan giải và tốn kém. Từ một vết thương nhỏ, chày xước ở da chân có thể thành vết thương nặng sau 3 ngày và nếu bệnh nhân tự điều trị ở nhà, sau 1 tuần đến viện đã có thể bị nhiễm trùng toàn thân, nhiễm trùng máu, phải cắt cụt chi. Chi phí điều trị có khi lên đến vài trăm triệu vẫn không cứu được tính mạng.
Thực tế, loét bàn chân là một biến chứng phức tạp, xuất hiện do nhiều tổn thương phối hợp bao gồm biến chứng mạch máu làm giảm nuôi dưỡng bàn chân, biến chứng thần kinh và biến chứng nhiễm trùng. Với người bệnh tiểu đường, một khi gặp biến chứng loét bàn chân sẽ rất khó được chữa lành.
Bởi khác với người bình thường, vết loét chân ở bệnh nhân đái tháo đường rất khó liền vì ít khi được cung cấp đủ máu, do đó vùng tổn thương vừa không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng và ôxy, vừa không có đủ các tế bào máu như bạch cầu đến để tấn công vi khuẩn và các tế bào chết cũng không được dọn dẹp kịp thời.
Mặt khác, đường máu cao sẽ ức chế các hoạt động của bạch cầu, làm giảm hiệu quả của các phản ứng viêm chống nhiễm khuẩn. Do vậy, vết thương rất dễ bị nhiễm trùng lan rộng và khó liền, khi đó bắt buộc phải cắt cụt. Điều đặc biệt là các động mạch có thể bị tắc hẹp ở các đoạn cẳng chân hoặc cao hơn như ở đùi nên một số trường hợp tuy chỉ có nhiễm trùng bàn chân nhưng lại cần cắt cụt đến trên đầu gối.
Theo ThS Trang, nguyên tắc điều trị loét chân do đái tháo đường là phải cắt bỏ tổ chức hoại tử, duy trì mức glucose máu gần như sinh lý, kháng sinh tại chỗ và kháng sinh toàn thân; tạo điều kiện cho tổ chức hạt hình thành và phát triển.
Khi chưa áp dụng máy VAC, một vết khoét gót chân phải điều trị cả tháng vẫn không lành, loét thường lan rộng và hoại tử. Máy VAC giúp ích nhiều cho việc cải thiện tuần hoàn tại chỗ vết thương, kiểm soát dịch tiết và kích thích tạo ra tổ chức hạt, rút ngắn thời gian lành vết thương xuống một nửa thời gian.
Theo đó, vết thương sau cắt bỏ được rửa sạch, đặt một miếng bọt xốp vô khuẩn lên bề mặt vết thương cắt sao cho vừa khít; Đặt đầu nối với máy hút lên trên miếng xốp rồi băng kín lại; Bật công tắc máy hút với áp lực – 125 mmHg, có thể hút liên tục hoặc ngắt quãng.
Máy hút áp lực âm dựa vào áp lực âm tác động lên vết thương giúp: Loại bỏ dịch rỉ ngoại bào và dịch tiết từ vết thương; Giữ ẩm; Giảm lượng vi khuẩn; Loại bỏ các enzym có hại; Ép và giãn vết thương theo chu kỳ.
Tác dụng của nó là làm giãn các mao mạch, cải thiện sự khuếch tán oxy đến tế bào; Biển đổi vi môi trường của vết thương theo hướng thuận lợi cho sự lành vết thương; Tăng cường phóng thích yếu tố tăng trưởng, sản xuất chất nền, co vết thương và tăng sinh tế bào (hình thành mô hạt và biểu mô hóa), nhờ đó vết thương mau lành, tránh nhiễm trùng phải cắt bỏ chi.