Năm 2021, Đại học Quốc gia Hà Nội đưa lại phương án thi đánh giá năng lực (ĐGNL). Trao đổi với phóng viên KH&ĐS về lý do đã quay trở lại phương án thi này, GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, Trưởng ban Đào tạo Đại học và Sau đại học của Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, trước hết xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn.
Với những thay đổi trong Luật Giáo dục đại học, việc tuyển sinh được giao tự chủ cho các trường đại học. Hiện nay, tuyệt đại đa số các trường đại học chủ yếu vẫn sử dụng kết quả kỳ thi THPT để xét tuyển đại học.
Về cơ bản kỳ thi THPT hướng tới mục tiêu chỉ phục vụ tốt nghiệp THPT, do đó về lâu dài các trường đại học phải chủ động có phương án tuyển sinh riêng. Đặc biệt, với các trường đại học lớn, lâu đời, có uy tín và xếp hạng cao, có nhiều ngành nghề có sức hút thí sinh và tính cạnh tranh cao thì rất cần một kỳ thi để phân loại, tuyển chọn được những sinh viên có chất lượng đầu vào tốt. Với truyền thống, đội ngũ, kinh nghiệm sẵn có, Đại học Quốc gia Hà Nội chủ động khởi động lại kỳ thi ĐGNL học sinh THPT với nhiều mục đích, trong đó có mục tiêu trước mắt sử dụng kết quả kỳ thì này như bổ sung thêm một phương án tuyển sinh đại học, song song với sử dụng kết quả kỳ thi THPT và các phương thức tuyển sinh khác như đã được triển khai trong những năm vừa qua.
Mặt khác, bài thi ĐGNL kết quả học tập bậc THPT còn phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau, đó là: Đánh giá năng lực của học sinh THPT theo chuẩn đầu ra của chương trình giáo dục phổ thông mới; Định hướng nghề nghiệp cho người học trên nền tảng kiến thức và năng lực cá nhân; Kiểm tra kiến thức tự nhiên, xã hội, tư duy, kỹ năng, thái độ của người học; Các cơ sở giáo dục đại học trong và ngoài nước tham khảo phục vụ công tác tuyển sinh đại học, đào tạo nghề phù hợp; Đánh giá chung về kết quả học tập bậc THPT và phân tích, dự báo kết quả học tập bậc đại học của người học; Làm một trong những căn cứ quan trọng để xếp loại các trường THPT; Góp phần xây dựng, hoàn thiện chính sách quốc gia về giáo dục đào tạo.
Việc hoàn thiện và duy trì bài thi ĐGNL nằm trong chiến lược lâu dài của Đại học Quốc gia Hà Nội.
3 điểm mới trong bài thi đánh giá năng lực
Theo GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, kỳ thi ĐGNL năm 2021 của Đại học Quốc gia Hà Nội so với các kỳ thi những năm trước đó có những điểm khác.
Trước hết về mục đích, kỳ thi ĐGNL lần này được đổi mới, phù hợp với những điều chỉnh mới trong chương trinh giáo dục phổ thông, đồng thời có thể sử dụng nhằm đa mục đích khác nhau. Điều này khác với kỳ thi ĐGNL năm 2015, 2016 của Đại học Quốc gia Hà Nội là để tuyển sinh đại học.
Trên cơ sở kế thừa ma trận đề thi, mô hình triển khai thi năm 2016, bài thi ĐGNL học sinh THPT tới đây sẽ được điều chỉnh, dự kiến gồm 3 phần: Tư duy định tính (50 câu hỏi, 60 phút), Tư duy định lượng (50 câu hỏi, 75 phút), Khoa học (50 câu hỏi, 60 phút).
Về cơ bản cấu trúc bài thi kế thừa trên 90% dạng thức bài thi của năm 2016, có 3 điểm mới. Cụ thể, điểm mới thứ nhất, là phần Lựa chọn Khoa học Tự nhiên hoặc Khoa học Xã hội sẽ gộp lại thành 1 phần Khoa học (bắt buộc) với thời gian 60 phút, 50 câu hỏi.
Thứ hai, tổng điểm bài thi là 150 điểm. Điểm bài thi gồm điểm tổng và 3 đầu điểm thành phần: Tư duy định tính, Tư duy định lượng, Khoa học. Mỗi phần 50 điểm.
Thứ 3, sẽ tăng số câu hỏi điền đáp án thêm 3 câu ở phần Khoa học (để giảm khả năng đoán mò của thí sinh). Tổng số câu hỏi điền đáp án là 18 câu.
Các thí sinh vẫn làm bài thi ĐGNL trên máy tính, được gán mã Q00. Phương thức chấm điểm như cũ, mỗi câu đúng được 1 điểm, câu sai không được điểm.
Thí sinh tự chọn ngày thi, giờ thi, ca thi
Ông Đức cho biết, năm 2021, dự kiến sẽ tổ chức thi cho 1.000 - 2.000 thí sinh/đợt với khoảng 4 - 5 đợt/năm tùy thuộc vào số lượng thí sinh đăng ký.
Cách thức tổ chức thi có nhiều cải tiến mới. Đó là thí sinh tự chọn ngày thi, giờ thi, ca thi, Thí sinh được thay đổi ca thi trước 14 ngày dự thi. Thí sinh tra cứu thông tin dự thi, kết quả thi trên tài khoản của thí sinh tại Cổng thông thi Khảo thí. Năm 2021 dự kiến chỉ thi ở Trung tâm Khảo thí và địa điểm thứ hai là Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Thời gian làm bài thi ĐGNL học sinh THPT dự kiến là 195 phút. Mỗi thí sinh sử dụng 1 mã đề thi độc lập. Thí sinh hoàn thành bài thi ĐGNL trong một buổi thi của mỗi đợt thi; quá trình đăng ký dự thi, phân phòng thi và tổ chức các đợt thi vận hành chuyên nghiệp.
Các câu hỏi sử dụng cho bài thi ĐGNL được tinh chỉnh, lựa chọn theo khối kiến thức trong chương trình giáo dục phổ thông hiện hành tương ứng với 3 nhóm năng lực xác định: Sáng tạo và giải quyết vấn đề; Năng lực Toán, tiếng Việt, tư duy ngôn ngữ, lập luận, logic, tính toán và xử lý số liệu; Tự học, khám phá và ứng dụng công nghệ/khoa học (tự nhiên - xã hội).
So với đề thi ĐGNL năm 2016, cấu trúc đề thi dự kiến 2 phần Toán và Ngữ văn sẽ được giữ nguyên và tinh chỉnh cho tốt hơn về chất lượng và tăng số lượng câu hỏi; phần 3: Khoa học Tự nhiên và Khoa học Xã hội như của năm 2016 được tinh chuyển thành phần thi Khoa học (gồm cả tự nhiên và xã hội).
Số lượng câu hỏi cho ngân hàng đề thi dự kiến đạt 15.500 câu và với đội ngũ ra đề có kinh nghiệm, chuyên nghiệp. ĐHQGHN cố gắng cao nhất để có được bộ đề nguồn chất lượng cao (kỳ vọng sẽ chất lượng và phân loại tốt hơn năm 2015/2016).
Khác với năm 2015, 2016 chỉ xét tuyển bằng kết quả bài thi ĐGNL. Lần này, kết quả của kỳ thi ĐGNL sẽ được sử dụng chỉ như một phương án xét tuyển bổ sung, song song với phương thức xét tuyển theo điểm của kỳ thi THPT và các phương thức khác đã được Đại học Quốc gia Hà Nội triển khai trong năm 2020.
Thí sinh được quyền lựa chọn để có thể đăng ký tuyển sinh vào đại học ở Đại học Quốc gia Hà Nội bằng kết quả bài thi ĐGNL trong số chỉ tiêu được phân bổ tuyển theo phương thức này.
Số lượng chỉ tiêu xét tuyển theo điểm của bài thi ĐGNL do các cơ sở đào tạo đại học của Đại học Quốc gia Hà Nội xem xét quyết định và sẽ được công bố công khai trong Đề án tuyển sinh đại học 2021 của Đại học Quốc gia Hà Nội.
Theo ông Đức, kết quả của kỳ thi ĐGNL của Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2015/2016 đã được một số trường đại học khác sử dụng để xét tuyển đại học. Năm nay các câu hỏi của bài thi ĐGNL được cải tiến tốt hơn, vì vậy sẽ có nhiều trường đại học khác ngoài Đại học Quốc gia Hà Nội sử dụng kết quả bài thi ĐGNL này như một phương án xét tuyển sinh đại học. Như vậy vừa hiệu quả, như một kênh bổ sung để chọn được sinh viên đầu vào có chất lượng tốt, lại vừa tiết kiệm, đỡ tốn kém cho nhà trường và thí sinh.