Sao lại cấm giáo viên dạy thêm?
Sáng 11/11, trả lời câu hỏi chất vấn của đại biểu Nguyễn Huy Thái (Bạc Liêu) về vấn đề ép học sinh học thêm online, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, trong điều kiện bình thường, việc dạy thêm đã bị cấm.
Trong hoàn cảnh dịch bệnh, học sinh căng thẳng khi học online, việc ép học sinh học thêm càng cần phải lên án. Bởi nó làm tăng thời gian học online của các em.
Tranh luận với Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn về vấn đề này, Đại biểu Nguyễn Công Long (Đồng Nai) cho rằng, chúng ta cấm dạy thêm học thêm nhưng chưa giải quyết được vấn đề căn cốt liên quan.
Theo đại biểu, từ trước đến nay, chúng ta vẫn tiếp cận vấn đề dạy thêm học thêm như gánh nặng của xã hội và xử lý theo kiểu cấm. Có nơi còn tổ chức mật phục bắt quả tang giáo viên dạy thêm, đưa lên báo chí. Cách ứng xử với các nhà giáo như vậy không phù hợp.
Chúng ta không nên quản lý theo tư duy như cũ, là cái gì không quản được thì cấm. Thay vào đó, nên đánh giá ý nghĩa của nó đối với ngành giáo dục thế nào và nhìn nhận nhu cầu thực tiễn của phụ huynh và học sinh.
Dẫn lại ý kiến đại biểu tỉnh Cà Mau ví von tại sao ngành y tế không cấm làm thêm mà giáo dục lại cấm, ông Long cho biết, hôm nay ông muốn chuyển ý kiến của cử tri chất vấn Bộ trưởng: “Tại sao ngành y bác sĩ được làm thêm mà giáo viên lại không được dạy thêm?”.
Theo đại biểu này, cả nước hiện có 38.000 giáo viên phổ thông tiểu học. Vấn đề dạy thêm xuất phát từ thực trạng là lương của giáo viên quá thấp, rất nhiều giáo viên coi dạy thêm như kế mưu sinh.
"Cần nhìn thẳng vào vấn đề này để giải quyết thấu đáo, căn cơ trong việc dạy thêm có cả vấn đề đời sống. Qua hai năm đại dịch vừa rồi, giáo viên cũng là đối tượng cần cứu trợ", đại biểu Long bày tỏ.
Cấm nếu dạy thêm liên quan đến đạo đức nhà giáo
Trả lời câu hỏi chất vấn của đại biểu Nguyễn Công Long, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, trước đây, Bộ GD&ĐT có thông tư 17 về việc dạy thêm và học thêm, tuy nhiên, đây là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện mới có được các quy định chặt chẽ.
Đến năm 2016 Luật Đầu tư bỏ việc dạy thêm học thêm bỏ ra khỏi danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện, cho nên thông tư 17 về dạy thêm học thêm nhiều điều không còn hiệu lực.
Hiện nay, Bộ đang rà soát các văn bản quy phạm, đề nghị bổ sung dạy thêm học thêm vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện trong Luật Đầu tư.
Ông Sơn nhấn mạnh, đối với việc dạy thêm học thêm mà giáo viên bớt các nội dung chính thức cần dạy, dạy trước nội dung theo quy định, dạy cho các nhóm riêng biệt vi phạm các quy định về đạo đức công vụ, đạo đức nhà giáo thì hoàn toàn phải cấm.
“Đặc biệt, trong bối cảnh học sinh học online đã căng thẳng mà lại còn ép học sinh học theo cách như vậy thì là điều cần lên án”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.
Còn đối với việc dạy thêm của người không thuộc cơ sở giáo dục, ngoài nhà trường thì không thể cấm được.
Kiến nghị Bộ quan tâm 4 vấn đề "chiều sâu"
Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) cho biết, từ những khóa trước, Quốc hội đã thảo luận nhiều nhưng chưa có hồi kết. Vừa rồi, Bộ trưởng có nói về những quy định hệ thống pháp luật, Bộ sẽ rà soát để giảm dạy thêm nhưng đó chỉ là bề nổi. Theo ông, có 4 vấn đề chiều sâu liên quan đến vấn điều này.
Thứ nhất, là cần giảm tải chương trình, bắt đầu từ giảm tải sách giáo khoa.
"Chúng tôi đã khảo sát từ bậc tiểu học đến THCS thì thấy nhiều môn học sinh phải tiếp nhận khối lượng chương trình quá lớn. Nhiều nội dung không phù hợp với lứa tuổi học sinh. Đặc biệt hiện nay trong bối cảnh học trực tuyến, yêu cầu giảm tải càng cần thiết. Xin bộ trưởng có chỉ đạo quyết liệt cho vấn đề này, đặc biệt đối với khu vực đô thị", ông nói.
Thứ hai, về phương pháp dạy học, cần phải chuyển từ dồn ép kiến thức sang dạy tư duy. Việc chấm dứt tình trạng văn mẫu, chuyển sang cách dạy sáng tạo là rất phù hợp và phải là nội dung căn bản trong đổi mới.
Thứ ba, cần đổi mới, cải tiến phương pháp thi cử cần đổi mới mạnh mẽ hơn nữa. Nội dung thì cần tập trung những vấn đề liên quan đến đổi mới sáng tạo của học sinh nhiều hơn, đề mở hơn, thay vì học và thi theo mẫu.
Câu chuyện lò luyện những năm trước rất nhiều, những năm gần đây hạn chế hơn. Nhưng ông cho rằng, đây là những điểm mấu chốt ngành giáo dục cần tiếp tục nghiên cứu.
Thứ tư, theo đại biểu Thành, nếu còn hệ thống trường chuyên thì còn dạy thêm, học thêm. Ông đồng tình cho rằng trường chuyên là cơ sở bồi dưỡng nhân tài, nhưng phải thay đổi nội dung và phương pháp.
Trả lời ý kiến của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, dạy thêm cần giải pháp chuyên môn, thái độ của dư luận xã hội… Những giải pháp mà đại biểu nêu thuộc chuyên môn, Bộ cũng đang triển khai. Việc đổi mới giảng dạy ở một số môn cũng hướng đến việc tăng cường tự học, phát huy năng lực của học sinh.
Việc nhồi nhét kiến thức là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc dạy thêm. Khi phương pháp thay đổi, thời gian sắp tới, trong kế hoạch đổi mới kiểm tra đánh giá vào năm 2025 sẽ tính tới việc điều chỉnh phương án, làm sao sẽ hạn chế được việc dạy thêm.
"Thực tế, nhiều phụ huynh có tâm lý muốn con em học để ứng thí hơn là học để phát triển bản thân. Đây là việc cần phải điều chỉnh. Phụ huynh cần phải xem việc học có phù hợp với con không, hay cả nhóm học thì mình cũng đi học. Đó là vấn đề liên quan dư luận xã hội, tâm lý của phụ huynh, cần một giải pháp mang tính tổng thể", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết.