Đau thắt lưng là triệu chứng thường gặp ở những bà mẹ khi mang thai. Theo số liệu thống kế có 50 – 70% phụ nữ mang thai từ tháng thứ ba trở đi phàn nàn vì bị đau lưng. Hầu hết các triệu chứng đau lưng sẽ chấm dứt vài tháng sau khi sinh hoặc khi cơ thể trở về bình thường.
Căn nguyên gây đau
Yếu tố nội tiết. Khi mang thai, cơ thể sản sinh ra 1 loại hormon có tên là relaxin. Hormon này giúp cho các dây chằng trong khung chậu giãn ra để chuẩn bị cho việc mang thai và sinh đẻ. Các hormon tương tự cũng thúc đẩy làm lỏng các dây chằng ở cột sống.
Khi những dây chằng trở nên lỏng lẻo, chúng hoạt động không chắc chắn và đó chính là căn nguyên của những triệu chứng đau mỏi cơ, đau khớp và đau vùng thắt lưng thấp. Sự thay đổi nội tiết tố này cũng có thể khiến phụ nữ mang thai bị rối loạn chức năng và đau khớp cùng chậu tiến triển.
Tăng cân. Trung bình, hầu hết phụ nữ thường tăng từ 10 đến 15kg trong khi mang thai. Có những bà mẹ do tẩm bổ hơi quá tích cực, có thể tăng lên 20 kg.
Chính việc tăng cân này sẽ tạo áp lực gánh nặng lên cột sống, khiến cho các đĩa đệm và các khớp cột sống phải chịu thêm sức nặng của cơ thể. Trọng lượng này cũng có thể làm tăng áp lực lên mạch máu và dây thần kinh ở xương chậu và thắt lưng.
Tư thế. Từ tháng thứ 3 trở đi, phụ nữ mang thai thường tự điều chỉnh tư thế của họ. Tử cung mở rộng tạo ra một sự thay đổi trong trọng tâm của cơ thể (do sức nặng của bào thai trong ổ bụng có xu hướng đổ ra trước).
Do vậy, để tránh rơi về phía trước, cơ thể phải tự nghiêng ra phía sau. Và chính sự thay đổi tư thế này làm gia tăng sức nặng cho cột sống. Ngoài ra, các nhóm cơ phía sau lưng cũng có thể co cứng để hỗ trợ cân bằng trọng tâm của cơ thể, và đó cũng có thể là nguyên nhân gây ra đau lưng.
 |
Chuyên gia mách cách để phụ nữ mang thai đỡ đau thắt lưng |
Các tư thế giúp phụ nữ mang thai hạn chế cơn đau lưng
Khi cần nhấc một vật từ dưới lên, tuyệt đối không cúi xuống ngay lập tức mà hãy ngồi xổm và nhấc vật đó trong tư thế từ từ để cột sống có thể thích nghi và hạn chế trọng lực phải gánh.
Việc thường xuyên nằm trên giường không phải là giải pháp hữu hiệu để giảm đau lưng, mà thậm chí còn làm tồi tệ hơn vấn đề. Thay vào đó, các mẹ bầu nên có những bài tập thể dục nhẹ nhàng.
Tuy nhiên, cần có sự tư vấn của bác sĩ trước khi bắt đầu cũng như tiếp tục tập thể dục. Việc đi bơi và các bài tập dưới nước sẽ rất tốt cho thời gian mang thai. Bởi lẽ, môi trường trọng lực thấp của làn nước sẽ làm giảm các áp lực, trọng lực lên cột sống.
Hơn thế nữa, việc bơi lội nhẹ nhàng trong bể bơi sẽ có tác dụng thư giãn, làm mềm cơ, giống như được mát xa, từ đó làm giảm đau lưng cho người mẹ.
Nên mang giầy đế bằng để an toàn tối đa khi mang thai. Hạn chế sử dụng giày cao gót, để tránh làm tăng sự mất cân bằng trọng lực cơ thể, làm giảm nguy cơ té ngã.
Chú ý đến tư thế, dáng đi của bạn. Cố gắng không để cơ thể thõng xuống, vì điều này khiến cho cột sống của bạn càng phải chịu nhiều áp lực hơn. Khi ngồi, các mẹ bầu có thể đặt một chiếc gối nhỏ phía sau lưng.
Nếu bạn vẫn tự cảm thấy cơ thể mình bị thõng xuống, bạn có thể nâng chân cao hơn cho đến khi vùng thắt lưng thấp thẳng tối đa có thể, với ít nhất áp lực lên ổ bụng.
Bạn có thể gặp khó khăn khi ngủ ở tư thế nằm ngửa trong thai kỳ. Lúc này, tư thế nằm nghiêng phải sẽ tốt hơn. Để thoải mái hơn, bạn nên đặt một chiếc gối nằm giữa 2 đầu gối, để khớp háng 2 bên được nghỉ ngơi.
Nên mặc quần mềm ống dài với dây lưng hoặc mặc váy bà bầu để tránh tăng gánh nặng lên vùng thắt lưng.
Khi xuất hiện các cơn đau lưng, bạn cũng có thể chườm nóng hoặc chườm lạnh vùng thắt lưng để giúp giảm các cơn đau. Hiện nay, có rất nhiều cơ sở massage dành cho mẹ bầu. Bạn có thể chọn 1 nơi phù hợp để giúp cho mình cảm thấy thư giãn hơn.
Tuyệt đối không sử dụng bồn tắm nước nóng hoặc xông hơi trong thời kỳ mang thai.
Nếu xuất hiện những cơn đau lưng ngoài khả năng chịu đựng, đau lan tỏa xuống chân hoặc cảm giác yếu 2 chân, các bạn nên đến ngay bác sĩ để được thăm khám lâm sàng và có những tư vấn chính xác, điều trị kịp thời.
TS. BSNT Đỗ Mạnh Hùng, Khoa Phẫu thuật cột sống, Bệnh viện Việt Đức