Ông Lê Thanh Hải, Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, tiết Hạ chí, theo lịch Trung Quốc cổ đại, là tiết khí khởi đầu từ điểm giữa của mùa hè, nó là một trong hai mươi tư tiết khí trong nông lịch. Theo khoa học phương Tây thì điểm hạ chí lại là điểm bắt đầu của mùa hè tại Bắc bán cầu và tương ứng là bắt đầu mùa đông ở Nam bán cầu, thời điểm mà Mặt Trời lên tới điểm cao nhất về phía Bắc trên bầu trời để rồi sau đó bắt đầu quay trở lại phía nam.
Hạ chí là thời điểm giữa mùa hè, bắt đầu từ khoảng thời gian ngày 21/6 đến ngày mùng 7/7. Ở Bắc bán cầu, ngày hạ chí được biết đến là những ngày có thời gian ban ngày dài nhất trong năm.
Đặc điểm về thời tiết, thủy văn trong tiết Hạ chí là nhiệt độ bức xạ mặt trời chiếu về nửa cầu Bắc rất cao, cùng với lượng ánh sáng và thời gian sáng dài hơn, bầu trời xanh trong, ánh nắng rất gay gắt. Quãng thời gian này có nhiệt độ nóng nhất trong năm, lượng nước bốc hơi mạnh, khối không khí đại dương, còn gọi là gió Tín phong, gió Mậu dịch hoạt động mạnh nên lượng bốc hơi từ đại dương lớn, được thổi về đất liền, chúng gặp các bức chắn địa hình hay do mật độ hơi nước quá cao nên ngưng tụ tạo nên một mùa mưa kéo dài.
Những nguyên nhân kể trên dẫn đến tình trạng lụt bão, thiên tai, mực nước trên các con sông tăng lên đột biến. Lũ lụt có thể gây ra tai họa nặng nề. Lượng bức xạ ánh sáng cùng với thời gian chiếu sáng kéo dài nên ở cùng cực bắc thường không có ban đêm. Một số thành phố ở khu vực Bắc Âu có vĩ độ cao nên có hiện tượng đêm trắng.
Với khí hậu nhiệt đới gió mùa phức tạp, nắng nóng, oi bức rồi lại thay đổi đột ngột mưa nhiều nên sức khỏe con người thường bị ảnh hưởng. Nhiều người dễ bị cảm, trúng gió, say nắng, sốc nhiệt, mưa đột ngột... Với kiểu thời tiết như trên cũng tạo điều kiện cho nhiều loài sinh vật phát triển, nhất là các vi sinh vật gây bệnh như sốt xuất huyết, sốt virus, bệnh lây truyền về đường tiêu hóa, nhất là ở những khu đông dân cư mà môi trường bị ô nhiễm, không đảm bảo.
Đây là giai đoạn thời tiết khắc nghiệt nhất trong năm, người dân cần có các phương án đề phòng, bảo vệ sức khỏe. Liên tục theo dõi các diễn biến thời tiết trên các phương tiện truyền thông để có biện pháp ứng phó.