Biến chứng thường gặp của túi thừa Meckel
Túi thừa Meckel là sự bất thường bẩm sinh thường gặp nhất của ruột non, xảy ra ở khoảng 2% dân số. Túi thừa Meckel nằm ở thành đối mạc treo ruột của hồi tràng, cách van hồi manh tràng một đoạn khoảng 45– 60 cm và là kết quả từ sự đóng không hoàn toàn của rốn mạc treo ruột, hoặc ống noãn hoàng. Tỷ lệ ở nam giới mắc bệnh cao hơn ở phụ nữ 3-5 lần. Các biến chứng thường gặp của túi thừa Meckel là chảy máu chiếm 20-30% , tắc ruột chiếm 20-25%,viêm túi thừa chiếm 10-20%, bất thường rốn 10%, các bệnh lý khác như u túi thừa, rò túi thừa chiếm 0,5-2%. Xoắn túi thừa Meckel là bệnh lý hiếm gặp, trên thế giới chỉ thấy mô tả qua từng ca lâm sàng. Tại Bệnh viện Xanh Pôn đã gặp ca bệnh này.
Đó là bệnh nhân nam, 66 tuổi, tiền sử khỏe mạnh, chưa có tiền sử mổ bụng. Bệnh nhân đau bụng ngày thứ 3, lúc đầu đau vùng thượng vị, sau đau xuống hố chậu phải, đau âm ỉ không liên tục, có lúc đau quặn cơn, đại tiểu tiện bình thường, điều trị thuốc tự mua ở nhà không đỡ. Bệnh nhân vào viện trong tình trạng nhiễm trùng sốt 37,2 ºc, xét nghiệm bạch cầu 14,4G/L, trong đó bạch cầu N chiếm 90,6%. Khám bụng, tình trạng bụng mềm, trướng nhẹ, hố chậu phải ấn đau phản ứng rõ, siêu âm thấy hình ảnh dày góc hồi manh tràng, X-quang ổ bụng không thấy hình ảnh tổn thương. Bệnh nhân được theo dõi trong 2 giờ, tình trạng đau bụng ngày một tăng lên, bệnh nhân được chỉ định mổ cấp cứu với chẩn đoán viêm ruột thừa muộn. Các bác sĩ quyết định mổ mở ngay từ đầu vì nhận thấy rằng, đây là một ca bệnh khó, diễn biến bệnh đã 3 ngày, bệnh cảnh có phần không giống với viêm ruột thừa muộn, sốt không cao, bệnh nhân có lúc đau bụng cơn.
Bệnh nhân được mở bụng đường trắng giữa dưới rốn vào bụng, kiểm tra ổ bụng sạch, hố chậu phải và Douglas có ít dịch màu hồng loãng, ruột thừa nằm trong hố chậu phải kích thước bình thường, ngọn ruột thừa dính với ngọn của túi thừa Meckel, vị trí túi thừa cách góc hồi manh tràng khoảng 60 cm, túi thừa dài khoảng 15cm x 2cm xoắn 2 vòng, hoại tử tím đen toàn bộ. Tiến hành phẫu thuật cắt túi thừa, cắt ruột thừa khâu buộc gốc, đóng bụng 2 lớp. Bệnh nhân được điều trị kháng sinh 5 ngày. Bệnh nhân ra viện ngày thứ 6 sau mổ.
Một số nguyên nhân gây bệnh
Biến chứng của túi thừa Meckel chiếm khoảng 4-6 % các trường hợp, chỉ có 6,4 % biến chứng là phải can thiệp phẫu thuật. Xoắn túi thừa Meckel là bệnh lý hiếm gặp trong cấp cứu ngoại khoa, việc chẩn đoán là khó khăn, dễ nhầm lẫn với bệnh lý khác như viêm ruột thừa, lồng ruột, viêm túi mật, áp xe gan…Theo các nghiên cứu, nguyên nhân gây xoắn có thể do u, viêm dính ở ngọn ruột thừa, ngọn túi thừa. Có nghiên cứu cho rằng, việc tăng chiều dài và kích thước của túi thừa cũng là yếu tố quan trọng gây ra xoắn. Đau bụng là triệu chứng chính. Đau đa phần là bên phải. Đau có thể xảy ra trong 24 giờ hoặc tái đi tái lại trong một thời gian dài. X-quang bụng ít có giá trị trong chẩn đoán xoắn túi thừa Meckel trừ khi có tắc ruột hoặc hoại tử thủng ruột. Siêu âm cũng có giá trị chẩn đoán, nó cho hình ảnh cấu trúc nang ống, kích thước to hơn ruột thừa và nằm xa vị trí ruột thừa. Siêu âm giúp loại trừ được một số bệnh lý khác như sỏi mật, lồng ruột. CT bụng có thể nhầm lẫn với u nang vùng chậu. Việc lựa chọn đường mổ, phương pháp mổ phải hết sức cân nhắc đối với bệnh nhân mà triệu chứng bệnh không thật rõ ràng nhưng có tình trạng bụng ngoại khoa. Với bệnh nhân trên, nếu bác sĩ thăm dò, nội soi ổ bụng để chẩn đoán bệnh thì có thể can thiệp qua nội soi giải quyết được nguyên nhân bệnh.
Xoắn túi thừa Meckel là bệnh lý hiếm gặp trong cấp cứu ngoại khoa, vì vậy khi thăm dò siêu âm và CT không thấy rõ được tổn thương, bệnh nhân vẫn có dấu hiệu ngoại khoa bụng phải can thiệp phẫu thuật, tốt nhất nên lựa chọn nội soi thăm dò để chẩn đoán và có thể xử trí bệnh. Đối với những nơi chưa có trang bị phẫu thuật nội soi thì nên mổ bụng đường trắng để can thiệp xử trí tổn thương.
BS Trần Kiên Quyết (BV Xanh Pôn)
Hình 1.Túi thừa Meckel xoắn lại.
Hình 2.Túi thừa và ruột thừa đã cắt hoại tử do dính vào ngọn ruột thừa.