Thuốc chống virus quan trọng như văcxin
GS.TS Nguyễn Văn Tuyến cho biết, góp phần vào nỗ lực chung của các nhà khoa học Việt Nam trong nghiên cứu thuốc, văcxin và sinh phẩm phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19, các nhà khoa học Viện Hóa học đã nghiên cứu thành công phương pháp mới trong việc tổng hợp thuốc Favipiravir trong phòng thí nghiệm. Favipiravir là thuốc có cơ chế hoạt động tương tự như Remdesivir nhưng được sử dụng ở đường uống và lần đầu tiên được sử dụng chống SARS-CoV-2 ở Vũ Hán (Trung Quốc). Loại thuốc này cũng được chấp thuận sử dụng ở Ý, Nhật, Nga và một số nước khác. Cơ chế hoạt động của thuốc là ngăn chặn virus phân chia bên trong tế bào, giúp cho các tế bào không bị tiêu diệt hàng loạt, và nhờ vậy cản trở sự nhân lên của virus SARS-CoV-2 bên trong cơ thể.
 |
| GS.TS Nguyễn Văn Tuyến. |
“Việc nghiên cứu thuốc điều trị Covid-19 cũng quan trọng không kém gì nghiên cứu sản xuất văcxin. Dịch bệnh Covid-19 hiện nay đang hoành hành ở nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt hiện nay xuất hiện một số biến thể mới như Alpha, Delta, Delta plus. Biến thể virus này có khả năng lây lan nhanh và khó kiểm soát, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, sự phát triển kinh tế của nhiều quốc gia trên thế giới. Hiện nay, việc nghiên cứu, cấp phép, sản xuất và tiêm chủng một số loại văcxin như Astrazeneca, Pfizer, Moderna, Johnson and Johnson đã góp phần ngăn ngừa đại dịch Covid-19 hiệu quả. Tuy nhiên, do xuất hiện nhiều loại biến thể mới có khả năng kháng văcxin nên thuốc chống virus là yếu tố bổ sung quan trọng cho các loại văcxin hiện có trong phòng và chống đại dịch Covid-19”, GS.TS Nguyễn Văn Tuyến cho hay.
 |
| Thuốc Favipiravir cho điều trị SARS-CoV-2. |
Viện Hóa học đã tiến hành nghiên cứu tổng hợp thuốc điều trị SARS-CoV-2 bằng phương pháp mới, hiệu quả tổng hợp thuốc Favipiravir trong phòng thí nghiệm. Trên thế giới, việc tổng hợp loại thuốc này cần qua 7 - 8 bước phản ứng. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu của GS.TS Nguyễn Văn Tuyến cải tiến phương pháp bằng cách rút ngắn quy trình tổng hợp thuốc, chỉ qua ba bước phản ứng đơn giản và hiệu quả, từ nguyên liệu có sẵn trong nước. Nhờ vậy, giá thành hợp lý hơn, phù hợp với điều kiện sản xuất ở Việt Nam.
Diệt virus trong bệnh nhân nhiễm Covid-19
Favipiravir là một loại thuốc kháng virus được sử dụng để điều trị bệnh cúm ở Nhật Bản. Nhật Bản đã cho phép sử dụng Favipiravir vào năm 2014, nhưng chỉ được sử dụng cho cúm mùa do các virus cúm mới hoặc cúm tái phát sau khi đã sử dụng các loại thuốc kháng vius khác. Favipiravir cũng được nghiên cứu sử dụng trong bệnh nhiễm trùng do ve ký sinh ixodid cắn và bệnh sốt cao với hội chứng giảm tiểu cầu. Avigan là một chất ức chế RNA polymerase của virus, ức chế sự nhân lên của virus trong các tế bào bị nhiễm bệnh. Do đặc điểm này, loại thuốc này có tác dụng kháng virus đối với các virus được phân loại cùng loại như virus cúm (virus RNA đơn chuỗi).
Các nhà nghiên cứu Nhật Bản bắt đầu nghiên cứu sử dụng Favipiravir cho bệnh nhân Covid-19 vào khoảng cuối tháng 2/2020. Fujifilm đã bắt đầu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 tại Nhật Bản vào tháng 3/2020 với khoảng 100 bệnh nhân có triệu chứng nhẹ và trung bình. Ngoài ra, đã có hơn 2.000 người ở Nhật Bản đã được điều trị Favipiravir như một phần của các thử nghiệm lâm sàng
Trong một thử nghiệm lâm sàng ở Trung Quốc, bệnh nhân dùng thuốc thử nghiệm âm tính với coronavirus sau trung bình 4 ngày, chưa đến một nửa số ngày với bệnh nhân trong nhóm đối chứng (trung bình là 11 ngày). Nghiên cứu này còn cho thấy, chỉ có 8.2% bệnh nhân sử dụng Favipiravir cần được hỗ trợ hô hấp so với 17,1% bệnh nhân trong nhóm chứng. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu không ghi nhận tác dụng phụ đáng kể nào đối với nhóm sử dụng thuốc Favipiravir.
GS.TS Nguyễn Văn Tuyến cho biết thêm, đây là bước đầu để Việt Nam làm chủ được thuốc điều trị SARS-CoV-2, góp phần đẩy lùi dịch bệnh Covid-19. Dù loại thuốc này được một số nước nghiên cứu và công nhận song các quốc gia muốn sản xuất thuốc thì phải tự mình nghiên cứu. Vai trò của thuốc điều trị Covid-19 rất quan trọng. Người nhiễm virus SARS-CoV-2 nếu được uống thuốc sớm sẽ tiêu diệt virus, hạn chế sự lây lan của virus trong cơ thể. Quan trọng nhất là điều trị càng sớm càng tốt trong khi virus chỉ mới bắt đầu tăng số lượng. Trong thời gian tới, các nhà khoa học của Viện Hóa học – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam sẽ tiếp tục hoàn thiện và nâng quy mô quy trình tổng hợp thuốc này.
PGS.TS Đồng Văn Quyền, Viện Công nghệ Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết, việc làm chủ được quy trình tổng hợp thuốc Favipiravir sẽ là bước quan trọng để Việt Nam chủ động được thuốc điều trị bệnh nhân Covid-19. Điều đáng nói là nguyên liệu sản xuất thuốc hoàn toàn trong nước, công nghệ do các nhà khoa học làm chủ. Tuy nhiên, nghiên cứu hiện mới chỉ ở phòng thí nghiệm, để được sử dụng rộng rãi trên người bệnh, cần rất nhiều nghiên cứu lâm sàng khác.