Đây là vệ tinh “made in Việt Nam” lớn nhất từ trước đến nay do các nhà khoa học Việt Nam với sự hỗ trợ của Nhật Bản thiết kế, chế tạo. Vệ tinh LOTUSat-1 dự kiến phóng vào năm 2023.
Vệ tinh radar công nghệ mới nhất
Trung tâm Vũ trụ Việt Nam thuộc Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam và Tập đoàn Sumitomo (Nhật Bản) vừa ký gói thầu chế tạo vệ tinh LOTUSat-1 và đào tạo nhân lực, sáng 18/10 tại Hà Nội. Tập đoàn NEC sẽ thiết kế, chế tạo và đào tạo nhân lực tại nhà máy sản xuất vệ tinh ở Nhật Bản, sau đó chuyển giao công nghệ cho Việt Nam. Quá trình thiết kế diễn ra cùng với việc đào tạo 86 học viên thực hành chế tạo, vận hành và ứng dụng ảnh vệ tinh.
Vệ tinh LOTUSat-1 có trọng lượng 600 kg, sử dụng công nghệ radar mới nhất với nhiều ưu điểm như phát hiện các vật thể kích thước từ 1m trên mặt đất, khả năng quan sát cả ngày lẫn đêm, chụp ảnh với độ phân giải cao trong mọi điều kiện thời tiết. Vệ tinh LOTUSat-1 sẽ chụp ảnh và cung cấp các thông tin chính xác để ứng phó để giảm thiểu các tác động của thảm họa thiên nhiên, biến đổi khí hậu, quản lý nguồn tài nguyên và giám sát môi trường.
Gói thầu "Vệ tinh LOTUSat-1, thiết bị và đào tạo nhân lực" thuộc Dự án "Trung tâm Vũ trụ Việt Nam" được Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư vào năm 2009, là dự án trọng điểm quốc gia. Đây là dự án vệ tinh quan sát Trái đất đầu tiên được điều phối bởi một công ty Nhật Bản sử dụng vốn vay ODA theo điều khoản đặc biệt dành cho đối tác kinh tế (STEP) từ Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA). Đây là dự án trọng điểm quốc gia được đầu tư lớn nhất về khoa học công nghệ từ trước tới nay.
Ngoài việc phát triển vệ tinh LOTUSat-1, gói thầu vừa được ký kết còn bao gồm việc triển khai và đưa vào hoạt động hệ thống Trạm mặt đất, Trung tâm điều hành vệ tinh, Trung tâm khai thác dữ liệu vệ tinh và hạ tầng công nghệ thông tin. Bên cạnh đó, phía đối tác là Tập đoàn Sumitomo (Nhật Bản) cũng sẽ tiến hành đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao thông qua Khóa đào tạo vệ tinh nâng cao tại cơ sở chế tạo vệ tinh và Khóa đào tạo ứng dụng dữ liệu ảnh vệ tinh.
Đột phá công nghệ vệ tinh
Trước LOTUSat-1, vào năm 2013, vệ tinh siêu nhỏ PicoDragon (1kg) do Trung tâm Vũ trụ Việt Nam nghiên cứu, chế tạo cũng được phóng, hoạt động tương đối ổn định trong khoảng 3 tháng và liên tục phát tín hiệu quảng bá với bản tin “PicoDragon VietNam” đến các trạm mặt đất trên toàn thế giới. Hồi đầu năm nay, một vệ tinh khác của Việt Nam là MicroDragon cũng đã được đưa vào quỹ đạo.
Theo PGS.TS Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, LOTUSat-1 sẽ giúp phát hiện các công trình do con người xây dựng trên mặt đất, nhận biết các thay đổi, có thể chủ động điều kiển chụp ảnh theo mục tiêu. Dữ liệu ảnh thu nhận từ vệ tinh sẽ đáp ứng nhu cầu cấp bách về nguồn ảnh, cung cấp các thông tin chính xác và kịp thời giúp giảm thiểu tác động của thảm họa thiên nhiên và biến đối khí hâu, quản lý nguồn tài nguyên thiên nhiên và giám sát môi trường, phục vụ phát triển kinh tế xã hội.
GS Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết, dự án này là bước quan trọng trong việc tiếp tục từng bước làm chủ công nghệ vệ tinh đồng thời đào tạo được đội ngũ nhân lực trình độ cao trong lĩnh vực này.
Trước đó, ngày 18/1/2019, vệ tinh MicroDragon do đội ngũ 36 kỹ sư Việt Nam theo học tại Nhật thiết kế và chế tạo, dưới sự hướng dẫn của GS Nhật Bản đã được phóng vào vụ trũ, đóng dấu việc Việt Nam có thể tự chế tạo vệ tinh siêu nhỏ (50kg).
Theo PGS.TS Phạm Anh Tuấn, công nghệ vũ trụ đang tiếp tục phát triển mạnh mẽ trên thế giới. Việt Nam lựa chọn việc từng bước làm chủ công nghệ thiết kế, chế tạo thay vì mua ảnh vệ tinh của nước ngoài. Hướng tiếp cận này phù hợp với điều kiện Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển và bảo vệ đất nước trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0, khi mà công nghệ cao, thông tin, dữ liệu trở thành vũ khí cạnh tranh giữa các quốc gia.
Bảo Khánh