Rối loạn tâm thần – thần kinh gây rối loạn vận động và âm thanh
Đây là một dạng rối loạn tâm thần – thần kinh thường khởi phát ở trẻ từ 3-8 tuổi và có thể nặng khi trẻ > 10 tuổi.
Các bác sĩ bệnh viện Sản Nhi Phú Thọ cảnh báo, cha mẹ cần chú ý đến con để nhận biết sớm các dấu hiệu rối loạn TIC và hội chứng TOURETTE ở trẻ.
Tic là những vận động hoặc âm thanh không hữu ý, xuất hiện nhanh, đột ngột, tái diễn, không có nhịp điệu (thường bao gồm những nhóm cơ hạn chế).
Các biểu hiện Tic được cảm nhận như không thể cưỡng lại được, nhưng thực tế có thể bị dừng lại một cách hữu ý trong một thời gian ngắn, tùy thuộc hoàn cảnh, thường mất đi trong lúc ngủ.
Cả Tic vận động và âm thanh có thể biểu hiện bằng các dạng đơn giản hoặc dạng phức tạp, mặc dù có lúc ranh giới giữa hai dạng này không được xác định rõ ràng.
Tic và hội chứng Tourette là rối loạn khởi phát ở trẻ em, có thể kéo dài tiếp tục đến tuổi trưởng thành. Đây là một dạng rối loạn tâm thần – thần kinh. Do đó vai trò xác định rối loạn này có thể cần sự phối hợp của chuyên khoa tâm thần, chuyên khoa thần kinh hoặc nhi khoa.
Tic thường không gây ra hậu quả nghiêm trọng, nhưng một số trường hợp bị tic có thể ảnh hưởng rõ rệt đến lĩnh vực học tập và hoạt động xã hội. Tic thường gặp ở trẻ trai nhiều hơn trẻ gái và gặp nhiều hơn ở những gia đình có người bị tic.
 |
Dấu hiệu trẻ bị Tic và hội chứng Tourette |
Dấu hiệu nhận biết
Tic vận động đơn giản: thường gặp ở một nhóm cơ như nháy mắt, vẹo cổ, nhún hoặc xoay vai, nhăn mặt, vận động một số cơ ở vùng miệng, cổ, chân tay…
Tic vận động phức tạp: thường gặp ở nhiều nhóm cơ và tạo thành các vận động, các cử chỉ phức tạp như tự đánh mình, nhảy lò cò, một số động tác phối hợp tay…
Tic âm thanh đơn giản: thường gặp hắng giọng, khụt khịt mũi, tiếng rít, ho…
Tic âm thanh phức tạp: thường gặp sự lặp lại của một vài từ đặc biệt, đôi khi là những từ mà xã hội không chấp nhận (nói tục) hoặc lặp lại các âm hoặc từ của mình.
Diễn biến của tic có thể trội lên hoặc giảm đi từng đợt cả về cường độ và tần xuất. Nếu tic vận động hoặc âm thanh biểu hiện kéo dài dưới 1 năm được phân loại là tic nhất thời. Nếu biểu hiện tic kéo dài trên 1 năm được phân loại là tic mạn tính.
Hội chứng Tourette: là tình trạng biểu hiện các tic vận động nhiều loại và một hay nhiều loại tic âm thanh, không nhất thiết phải xuất hiện đồng thời cùng một lúc, kéo dài trên một năm.
Tic vận động có thể khởi phát từ 3-8 tuổi, tic âm thanh khởi phát muộn hơn. Tic thường trầm trọng nhất ở tuổi > 10, và giảm dần ở giai đoạn cuối tuổi vị thành niên.
Tic có liên quan đến một số yếu tố như sang chấn tâm lý, lo âu, hưng phấn hoặc mệt mỏi. Tic cũng thường giảm khi có những hoạt động lôi cuốn sự tập trung chú ý như chơi nhạc cụ, tập luyện thể dục, đọc to…
Các bác sĩ sản nhi Phú Thọ cho biết, Tic và hội chứng Tourette có thể diễn biến thành từng giai đoạn, biểu hiện tăng lên rõ rệt xen kẽ với từng đợt thuyên giảm và có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành.
Tic ở mức độ nhẹ hoặc vừa thường không gây hậu quả nghiêm trọng. Tic ở mức độ nặng gây ảnh hưởng rõ rệt đến các hoạt động thường ngày trong cuộc sống, gây giảm tính tự tin, rối loạn các mối quan hệ cá nhân và xã hội.
Tic có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập của trẻ tuổi học đường, đặc biệt ở những trẻ bị tic phối hợp với các rối loạn khác.