Biểu hiện đau cột sống cổ mới đầu chỉ là hư khớp ở các diện thân đốt, đĩa liên đốt tới các màng, dây chằng, dần dần về sau xuất hiện hiện tượng thoái hóa các đốt sống, gây đau vùng cổ, cơn đau kéo dài từ gáy lan ra tai, cổ, đau lan lên đầu, có thể nhức đầu ở vùng chẩm, vùng trán, đau từ gáy lan xuống bả vai, cánh tay ở một bên hay cả hai bên.
Bệnh có thể gây tổn thương vào lỗ tiếp hợp ảnh hưởng đến rối loạn tuần hoàn não. Để phòng và điều trị thoái hóa đốt sống cổ hãy tập luyện vận động cổ, tự xoa bóp…
Chuẩn bị: Ngồi thoải mái trên ghế, toàn thân thả lỏng, thở đều và sâu, tiến hành tuần tự các động tác sau đây.
Nghiêng cổ: Nghiêng cổ sang trái rồi sang phải mỗi bên 10 lần sao cho tai áp sát vai càng nhiều càng tốt, chú ý phải giữ cột sống lưng và thắt lưng ở tư thế thẳng, hai vai cân bằng.
Cúi cổ: Cúi đầu về phía trước, cố gắng để cằm tỳ vào ngực càng nhiều càng tốt, ngửa cổ về phía sau sao cho gáy tựa vào vai, luân phiên hai động tác mỗi phía từ 10 – 15 lần.
Quay cổ: Cúi đầu phía trước rồi quay cổ về phía vai trái, phía sau, phía vai phải rồi trở lại như trước. Quay tròn cổ từ từ theo chiều thuận và nghịch kim đồng hồ nhiều vòng hết một vòng rồi quay ngược lại, luân phiên mỗi chiều 5 – 10 lần, yêu cầu động tác phải chậm rãi, liên tục và đều đặn.
Nhấc vai: Tự nhấc vai trái rồi đến vai phải, luân phiên mỗi bên 10 lần, sau đó nhấc cả hai vai cùng một lúc 10 lần.
Xát cổ: Ngửa đầu ra sau, dùng bàn tay phải xát từ trên xuống dưới phía bên cổ trái và ngược lại dùng bàn tay trái xát từ trên xuống dưới phía bên cổ phải, mỗi bên xát 15 lần sao cho tại chỗ nóng lên là được.
Xát gáy: Dùng các ngón tay của cả hai bàn tay đan với nhau rồi ôm lấy vùng sau gáy, kéo qua kéo lại 10 – 15 lần với một lực vừa phải.
Xát vùng giữa hai xương bả vai: Cúi đầu về phía trước, vắt bàn tay ra phía sau cùng bên rồi xát từ trên xuống dưới và từ dưới lên trên 10 – 15 lần, sau đó đổi bên với thao tác tương tự.
Bóp các cơ vùng gáy: Đầu cúi về phía trước, dùng ngón tay cái và các ngón còn lại của một bàn tay bóp cơ cổ từ trên xuống dưới với một lực vừa phải, làm đi làm lại 10 – 15 lần.
Véo gân dưới nách: Dùng ngón tay cái và ngón tay trỏ véo các gân dưới nách (huyệt cực tuyền) bên đối diện sao cho có cảm giác tê tức truyền xuống các ngón tay.
Day ấn điểm đau: Tìm và day ấn các điểm đau ở cổ và vai (các a thị huyệt), mỗi huyệt từ 1 – 2 phút, sao cho đạt cảm giác tê tức là được.
Chú ý: Các động tác phải vừa sức, nhịp nhàng và tạo được cảm giác dễ chịu; phải tập trung tư tưởng làm chủ động tác vừa làm vừa theo dõi. Trong khi thực hiện các thao tác, hơi thở phải tự nhiên.
Để có kết quả tốt phải kiên trì tập luyện và tự xoa bóp, mỗi ngày làm 1 – 2 lần vào sáng sớm khi mới thức dậy hoặc buổi tối trước khi đi ngủ.
Lương y Tống Thị Bích Thủy
(Hội Đông y Hà Nội)