Uống trà hoa quả chống nóng, nắng rất tốt trong mùa hè
Từ xa xưa, trà đã được dùng để phòng và chữa bệnh. Trần Tàng Khí, y gia có tiếng đã viết : “Trà là thuốc chữa vạn thứ bệnh”. Ngày nay, khoa học hiện đại đã chứng minh trà có tác dụng gây hưng phấn thần kinh, lợi tiểu, khỏe tim, chống mệt mỏi, giải độc, giải khát, kháng virus, sát khuẩn chống viêm, trợ giúp tiêu hóa, giảm mỡ máu và đường máu, cải thiện miễn dịch, chống lão hóa, chống phóng xạ…
Mùa hè nóng lực và có nhiều biến động, đa hỏa đa thấp, thời tiết viêm nhiệt bậc nhất, là mùa tương ứng với tạng Tâm, dương khí trong cơ thể cực thịnh nhưng công năng của Tỳ và Vị lại rất dễ bị thương tổn. Vì thế, uống trà độc vị hoặc phối hợp với các thảo dược trong mùa hè phải lấy việc thanh nhiệt trừ thấp, thanh tâm bổ tỳ làm trọng để phòng và chữa bệnh.
Trà cúc hoa tránh mệt mỏi, phiền nhiệt: Trà 3g, cúc hoa 9g, hãm uống. Công dụng : thanh lợi đầu mục, thanh nhiệt lợi niệu, dùng rất tốt cho những người hay bị đau đầu hoa mắt, tinh thần mỏi mệt, phiền nhiệt, tiểu tiện sẻn đỏ vào mùa hè.
Trà hoa sen tránh viêm loét, xuất huyết: Trà 3g, hoa sen 6g (lấy cánh hoặc nụ hoa sen vào tháng 7 phơi khô trong bóng râm), tán vụn, hãm uống. Công dụng : thanh tâm lương huyết, hoạt huyết chỉ huyết, dùng cho người hay bị phiền nhiệt, môi miệng dễ viêm loét, tiểu tiện sẻn đỏ, mắc các bệnh dễ bị xuất huyết vào mùa hè như chảy máu cam, xuất huyết dưới da, kinh nguyệt kéo dài do huyết nhiệt…
Trà dưa hấu giải độc, tránh nóng: Trà 3g hãm với 500 ml nước sôi trong 5 phút, dưa hấu 1 quả vừa phải, bổ ra ép lấy nước rồi hòa lẫn với nước trà, chia uống vài lần trong ngày. Công dụng : thanh nhiệt giải độc, sinh tân chỉ khát, dùng làm đồ giải khát trong những ngày nắng nóng.
Trà đại táo bổ khí, dưỡng huyết: Trà 5g, đại táo 10 quả đốt cháy vỏ, mật ong 20g, hãm uống. Công dụng : bổ khí dưỡng huyết, nhuận phế ích tỳ, dùng cho những người bị bệnh lý đường tiêu hóa trong mùa hè.
Trà hoa nhài chống đổ mồ hôi: Trà 3g, nhân sâm 3g, hoa nhài 3g, hoàng kỳ 6g, hãm uống. Công dụng: bổ khí, sinh tân, liễm hãn, dùng cho người ăn uống kém, dễ đổ mồ hôi, hay hồi hộp trống ngực vào mùa hè. Người bị cao huyết áp không nên dùng.
Trà lá sen chống say nắng, say nóng: Trà 3g, lá sen tươi nửa cái, hoạt thạch 6g, bạch truật 6g, hoắc hương 4g, cam thảo 3g, đường trắng lượng vừa đủ, sắc uống. Công dụng: trừ thử thấp, hòa tỳ vị, dùng để giải khát và phòng chống say nắng, say nóng về mùa hè.
Box: Mùa hè nhu cầu nước của cơ thể rất lớn, nhưng cũng không vì thế mà uống quá nhiều, nhất là đối với những người mắc các bệnh viêm loét dạ dày tá tràng, táo bón, cao huyết áp, mất ngủ.
ThS Hoàng Khánh Toàn (Chủ nhiệm khoa Y học cổ truyền Bệnh viện TƯQĐ 108)