Thử "làm người lớn", nhiều học sinh nguy kịch vì thuốc lá điện tử

“Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, bên cạnh các tác hại giống như thuốc lá điếu thông thường, còn nguy cơ tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội, nhất là sử dụng ma túy và các chất gây nghiện khác, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe và lối sống của thanh thiếu niên, đồng thời gây ra các tác hại trước mắt và lâu dài về sức khỏe, kinh tế, xã hội” – PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá nhấn mạnh.

Ngày nào cũng có người ngộ độc thuốc lá điện tử

Ba tháng gần đây, Khoa cấp cứu - Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An tiếp nhận nhiều trường hợp ngộ độc thuốc lá điện tử, nhiều trường hợp chỉ mới học cấp 2.

Điển hình gần đây nhất, Khoa tiếp nhận cấp cứu, điều trị cho một bệnh nhân nam bị ngộ độc và phơi nhiễm hóa chất có hại – Nicotine trong thuốc lá điện tử.

Cháu X, (14 tuổi, TP Vinh), vào viện trong tình trạng nôn mửa, đau đầu, mất ý thức, choáng váng. Nguyên nhân, X. học “làm người lớn” nên thử hút thuốc lá điện tử. Khi được gia đình phát hiện, trẻ đã lơ mơ, gọi hỏi kém đáp ứng...

TS.BSNT Trần Văn Cương, Trưởng Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An cho biết, gần đây, Khoa đã tiếp nhận nhiều trường hợp ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử ở lứa tuổi học sinh. Nguyên nhân là do các em đã thử hoặc hít phải thuốc lá điện tử.

Theo TS.BS.Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, ngày nào Trung tâm cũng có bệnh nhân ngộ độc thuốc lá điện tử được điều trị, trong đó rất nhiều trường hợp là học sinh, thanh thiếu niên phải cấp cứu do ngộ độc chất ma túy trộn thuốc lá điện tử. Các ca ngộ độc thuốc lá điện tử đã và đang điều trị tại Trung tâm hầu hết là người trẻ, độ tuổi 20 và có những trường hợp là học sinh THPT.

“Tôi cho rằng các ca ‘ngất xỉu, vật vã, kích thích, loạn thần, hôn mê, tổn thương não và nhiều cơ quan khác... để lại di chứng nặng nề với sức khỏe’ sau khi hút thuốc lá điện tử điều trị tại Trung tâm và nhiều cơ sở y tế trên cả nước đang gặp phải trong thời gian qua phần lớn là do ngộ độc ma túy”, TS.BS Nguyên nhận định.

Khảo sát của PV Khoa học và Đời sống, từ cổng trường học đến quán nước vỉa hè, quán cà phê... đều bắt gặp những làn khói trắng xóa, đầy hương thơm của thuốc lá điện tử.

Theo điều tra tình hình sử dụng thuốc lá tại 11 tỉnh thành cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỉ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Đặc biệt, ở nữ giới tuổi 11-18, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 4,3% năm 2023.

Theo thống kê của tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trên cả nước, chỉ riêng năm 2023 đã có 1.224 người nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử.

Không chỉ ngộ độc, ung thư

Theo TS. BSNT Trần Văn Cương, thuốc lá điện tử có chứa Nicotine - chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và ung thư, nếu sử dụng quá liều sẽ gây ngộ độc.

Nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em vì não bộ của trẻ đang trong giai đoạn phát triển. Nguy hiểm hơn, ở lứa tuổi này, các em thường có tâm lý thích tò mò nên càng dễ bị dụ dỗ, lôi kéo và nếu hút trong thời gian dài, thuốc lá điện tử sẽ gây rối loạn nhận thức, rối loạn cảm xúc, tâm thần, đặc biệt ảnh hưởng nặng nề nhất là suy giảm khả năng tư duy, sáng tạo trong học tập.

TS.BS.Nguyễn Trung Nguyên khuyến cáo, Việt Nam cần khẩn cấp cấm việc sản xuất, lưu hành thuốc lá điện tử, có như vậy mới phòng tránh được một loạt vấn đề khổng lồ và nghiêm trọng về sức khỏe với người dân. Nicotine là hóa chất rất độc, trước đây được sử dụng trong thuốc trừ sâu và thuốc bảo vệ thực vật nhưng do độc tính cao nên đã bị cấm tại nhiều quốc gia và Việt Nam cũng đã cấm sử dụng.

Độc tính của Nicotine trên con người cũng tương tự hóa chất trừ sâu phospho hữu cơ. Khi dùng thuốc lá nhiều lần, Nicotine gây độc nhiều với tim mạch (xơ vữa mạch máu, hẹp lòng mạch, co thắt mạch máu, gây nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp,.…), hô hấp (gây giãn phế nang, co thắt phế quản,…), giảm miễn dịch, trên não làm giảm trí nhớ, giảm tập trung, giảm khả năng học, tăng sớm thoái hóa thần kinh thị giác, tổn thương cầu thận, hẹp mạch thận, suy thận, nam giới bị giảm hoặc mất hoặc rối loạn cương dương, giảm tiết testosteron, giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, nữ giới rối loạn kỳ kinh, giảm tiết estrogen, progesteron, ảnh hưởng buồng trứng, ảnh hưởng trưởng thành của noãn, giảm dòng máu đến buồng trứng, với thai nhi gây chậm phát triển, thai lưu, chửa ngoài tử cung, chậm phát triển trí tuệ ở thai, tăng nguy cơ hen ở con sinh ra.

Đặc biệt, hàm lượng Nicotine trong thuốc lá điện tử thậm chí cao gấp rất nhiều lần so với thuốc lá truyền thống, đây là Nicotine dạng hóa chất tổng hợp, ở dạng bột, Nicotine hàm lượng gần như nguyên chất, được bào chế dưới dạng làm cho êm dịu khi hít, nên người dùng sẽ dễ dàng hít với lượng lớn, nhanh chóng bị ngộ độc và sớm nghiện.

Hơn nữa, ngoài Nicotine, trong thuốc lá điện tử hiện có đến 15.500 hương liệu khác nhau để tạo mùi. Các chất này khi bị đốt cháy gây kích ứng đường hô hấp, tổn thương phổi nguy cơ gây ngộ độc, tổn thương cho các cơ quan nội tạng, làm tăng nguy cơ ung thư cho người hút.

Chưa kể trong thuốc lá điện tử còn có các thành phần phụ gia khác rất phức tạp, thay đổi theo thời gian, theo thị hiếu và rất tùy tiện, thậm chí phối trộn cả ma túy gây ra các ngộ độc cấp tính, tác động tới thần kinh làm cho người sử dụng bị kích thích, lẫn lộn, hôn mê, co giật, rối loạn tâm thần.