Rau hẹ mềm mại, có mùi thơm đặc biệt, vị lại hơi cay nên rất dễ ăn, được dùng làm gia vị đồng thời làm rau ăn. Từ xa xưa, trong thành phần nhân bánh bao, vằn thắn, sủi cảo…không thể thiếu rau hẹ. Theo y học cổ truyền, rau hẹ vị ngọt cay, tính ấm, có công dụng ôn trung bổ hư, điều hoà phủ tạng, bổ thận ích dương.
Nghiên cứu hiện đại cho thấy, rau hẹ có nhiều chất xơ nên có tác dụng kích thích tiêu hóa, thúc đẩy nhu động ruột, phòng chống bệnh táo bón và sâu răng. Chất xơ trong loại rau này còn có khả năng cân bằng các nhóm vi khuẩn đường ruột, giảm thiểu tác động của các chất gây ung thư niêm mạc ruột, dự phòng tích cực bệnh ung thư đại tràng. Ngoài ra, rau hẹ còn có tác dụng hỗ trợ trị liệu cao huyết áp và các bệnh cơ tim.
Trong rau hẹ khá giàu chất dinh dưỡng bao gồm đường, đạm, mỡ, caroten, vitamin B, C, chất xơ, canxi, photpho, sắt…, đặc biệt còn chứa nhiều hoạt chất có tính kháng khuẩn, tiêu viêm. Người ta ước tính, trong mỗi 100g rau hẹ có chứa 2,1g protein, 0,6g lipit, 3,2g carbonhydrat, 48mg canxi, 46mg photpho, 1,7g sắt, 3,21mg carotene, 0,03mg vitamin B1, 0,09mg vitamin B2, 0,9mg vitamin B3, 39mg vitamin C.
Cháo rau hẹ trị tiêu chảy : Với chứng tỳ vị hư hàn gây đi lỏng có thể lấy 100g gạo nấu thành cháo loãng rồi cho 60g lá hẹ tươi rửa sạch thái nhỏ vào quấy đều, ăn nóng mỗi ngày một thang, dùng 6 thang liên tục có thể đạt được mục đích kiện tỳ chỉ tả.
Sinh tố hẹ chữa ung thư dạ dày - thực quản: Những người bị bệnh ung thư thực quản, ung thư dạ dày, viêm loét dạ dày hành tá tràng thuộc thể tỳ vị hư hàn có thể lấy 250g lá hẹ tươi, sinh khương 30g rửa sạch, giã nát, ép lấy nước, hòa với 250 ml sữa tươi, đun sôi rồi uống từ từ.
Nướp ép hẹ trị đau vùng thượng vị: Dùng 500g lá hẹ tươi, rửa sạch ép lấy nước, mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần 50 ml để chữa những cơn đau cấp vùng thượng vị (vị quản thống).
Nước ép hẹ chống ợ chua: dùng nước ép lá hẹ 60 ml hòa với 250 ml sữa bò và 15 ml nước gừng tươi, đun sôi, uống nóng.
Nước hẹ cô đặc chống nôn ra máu: Dùng 500g lá hẹ tươi rửa sạch, ép lấy nước, cô đặc rồi trộn với bột sinh địa làm hoàn, mỗi viên 3g, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 2 viên rất tốt cho những trường hợp nôn ra máu, khái huyết, chảy máu cam, đái ra máu…
Hẹ hấp trị ho: Trẻ em ho có thể lấy lá hẹ 15g, hoa đu đủ đực 15g, hạt chanh 20 hạt, cho vào bát sạch, giã nát, đem hấp chín với 10 ml nước và một chút đường, để nguội, cho trẻ uống 3 lần trong ngày. Hoặc lấy lá hẹ 15g phối hợp với 10 lá dâu non, cho vào bát sạch, giã nát, đem hấp chín với 10 ml nước và một chút đường, để nguội, cho trẻ uống 3 lần trong ngày.
Ăn rau hẹ trị giun kim, ra mồ hôi trộm: Llấy 30g lá hẹ ép lấy nước uống hoặc dùng làm rau ăn trong ngày.
Lưu ý: rau hẹ khó tiêu nên mỗi lần không ăn quá nhiều. Ngoài ra, những người có thể chất âm hư nội nhiệt, hay bị mụn nhọt và mắc các bệnh về mắt thì nên kiêng ăn rau hẹ. Người xưa khuyên không dùng loại rau này ăn cùng với mật ong và thịt bò.
BS Hoàng Khánh (Hội Đông Y Việt Nam)