Bó khít cổ và khó vận động
Hội chứng CĐVG là một tổn thương do nhiều chấn thương dồn lại, có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng hay gặp nhất là tuổi trung niên, đặc biệt là với những người làm việc công sở phải ngồi nhiều.
Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến hội chứng CĐVG: Ngồi làm việc sai tư thế trong thời gian dài; Kẹp điện thoại vào một bên vai; Ngồi làm việc liên tục với máy tính; Sai tư thế khi lái ô tô; Gối đầu, ngủ tựa đầu vào lên ghế; Ngồi trước quạt hay máy lạnh lâu; Dầm mưa, dãi nắng lâu; Gội đầu tắm rửa ban đêm... làm giảm sự cung cấp oxy cho các tế bào cơ gây ra thiếu máu cục bộ ở các cơ dẫn đến CĐVG.
Ngoài ra, hội chứng CĐVG còn có thể do các nguyên nhân bệnh lý như thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, hẹp ống sống cổ, vẹo cổ bẩm sinh, chấn thương vùng cổ... Những trường hợp này cần phải được xử lý kịp thời. Người bệnh nên đi khám sớm khi có các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm như: Tê/đau lan xuống tay, teo cơ, yếu tay... để tránh xảy ra các biến chứng muộn.
Các triệu chứng CĐVG có nhiều mức độ khác nhau, từ cảm giác bó khít cổ và khó vận động cổ cho đến đau nghiêm trọng làm cho cổ, vai, tay, cổ tay và bàn tay trở nên bất lực hoặc suy yếu. Tồi tệ nhất là tình trạng loạn dưỡng giao cảm phức tạp ở một vùng.
Các biểu hiện của hội chứng CĐVG thường gặp nhất là đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng cổ, gáy, cảm giác nhức nhối khó chịu, có khi đau nhói như điện giật. Đau có thể lan đến mang tai, thái dương hoặc lan xuống vai cánh tay. Nhưng khác với bệnh viêm quanh khớp vai, người bệnh bị đau vai gáy không bị hạn chế vận động khớp ngoại trừ các trường hợp nặng. Một số trường hợp có thể kèm theo co cứng cơ, tê ở cánh tay, cẳng tay, bàn ngón tay hoặc nặng hơn là yếu liệt cơ, teo cơ.
Có thể có các điểm đau khi ấn vào các gai sau và cạnh cột sống cổ kèm hạn chế vận động cột sống cổ. Đau có thể xuất hiện tự phát hoặc sau khi lao động nặng, mệt mỏi, căng thẳng, nhiễm lạnh. Đau có thể cấp tính (xuất hiện đột ngột) hoặc mạn tính (âm ỉ, kéo dài). Đau thường có tính chất cơ học: Tăng khi đứng đi ngồi lâu, ho, hắt hơi, vận động cột sống cổ, giảm khi nghỉ ngơi. Đau cũng có thể tăng khi thay đổi thời tiết.
Giữ cổ thẳng để tránh tái phát
Tư thế nằm khi ngủ rất quan trọng, tư thế nằm sai rất dễ làm CĐVG. Các cơ bậc thang dễ bị xoắn vặn và chèn ép vào các dây của đám rối thần kinh cánh tay khi đầu ngoẹo sang một bên hoặc khi tay vươn lên quá đầu về đêm. Điều này xảy ra khi ngủ nằm nghiêng (với gối để dưới vai) hay khi nằm sấp hoặc nằm ngửa với các tay đưa lên quá đầu.
Để phòng bệnh tái phát cần chú ý: Không ngồi làm việc quá lâu, đặc biệt là với máy tính, cứ mỗi 30 phút nên dừng lại để thực hiện các động tác vận động cột sống cổ, vai và tay; Cần giữ cổ luôn thẳng, tránh sai tư thế khi ngồi học, đọc sách, hay đánh máy, không cúi gập cổ quá lâu; Không nằm gối đầu cao, dễ làm sai tư thế cột sống cổ; Không bẻ cổ kêu răng rắc, vì đĩa đệm đã bị thoái hóa khi bẻ hoặc vặn mạnh sẽ tạo đà cho đĩa đệm thoát vị ra ngoài và làm bệnh thêm trầm trọng; Khi nghe điện thoại lên cầm ở tay, nếu có chỗ gác tay sẽ giảm bớt độ căng các cơ ở cổ và bả vai; Khi lái xe cần ngồi đúng tư thế, tránh ngả người quá mức ra trước hoặc ra sau; Khi xem tivi lên tựa lưng vào đệm, đầu hơi ngửa ra thành ghế; cổ tựa vào một điểm phù hợp với độ cong sinh lý ở cổ.
Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao hoặc tối thiểu là tập thể dục giữa giờ. Tập các động tác trong bài tập vận động cột sống cổ để tăng khả năng chịu đựng tăng sức dẻo dai của hệ thống cân cơ, dây chằng quanh cột sống.
BSCKII Hà Tường (Bệnh viện Phòng không - Không quân)