Báo cáo của Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho biết, diện tích sản xuất mía trong giai đoạn 2016 - 2020 liên tục giảm.
Niên vụ 2016-2017 có 274.340 ha, nhưng hiện chỉ còn 150.689 giảm 45,1%. Năng suất mía cũng giảm 5,1%, từ 64,8 tấn/ha vụ 2016-2017 xuống 61,5 tấn/ha.
Cùng với đó, số lượng hộ nông dân trồng mía giảm 42,5%, từ gần 219.500 hộ vụ 2016-2017 xuống còn trên 126.200 hộ.
Kèm theo sự sụt giảm vùng trồng và sản lượng là sản lượng mía nguyên liệu được thu mua, chế biến và tiêu thụ. Vụ ép 2020-2021, sản lượng mía nguyên liệu tiêu thụ, đưa vào chế biến chỉ đạt hơn 6,7 triệu tấn mía, trong khi các nhà máy đường dự kiến chế biến dự kiến gần 7,5 triệu tấn.
Niên vụ 2020 - 2021 là vụ có sản lượng mía tiêu thụ, đưa vào chế biến thấp nhất trong 20 vụ gần đây,số lượng nhà máy hoạt động thấp nhất, chỉ còn 25 nhà máy hoạt động.
Khả năng sản xuất trong nước chỉ đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu đường sử dụng trong chế biến.
Trong khi đó, từ 1/1/2020, Việt Nam chính thức thực hiện cam kết trong Hiệp định ATIGA, thuế nhập khẩu đường giảm từ 5% xuống 0%, do đó lượng đường nhập khẩu từ các nước ASEAN bắt đầu tăng lên đột biến.
Lượng đường nhập khẩu năm 2020 tăng 338,3%, từ 362.577 tấn năm 2019 lên hơn 1,589 triệu tấn.
Quyền Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam Cao Anh Đương cho rằng ngành mía đường còn thiếu các chính sách thúc đẩy nâng cao năng suất, chất lượng, giảm giá thành mía đảm bảo nguồn cung cho chế biến đường.
Các chính sách quản lý ngành mía đường của Nhà nước còn mang tính tình thế, nhiều bất cập, rời rạc và thiếu đồng bộ, chưa tạo được sự cân bằng đối với các quốc gia láng giềng.
Đặc biệt mối liên kết cung cấp mía nguyên liệu giữa hộ trồng mía và doanh nghiệp chế biến cũng thiếu vắng vai trò của chính quyền địa phương trong giám sát việc hiệp thương giá mua mía đầu mỗi vụ chế biến.