Trong cuộc sống hiện đại, cấp đông thực phẩm đã trở thành một phần quen thuộc với hầu hết các gia đình, đặc biệt là những người bận rộn, ít có thời gian đi chợ mỗi ngày. Phương pháp này giúp bảo quản thực phẩm lâu dài, duy trì nguồn dinh dưỡng và tiện lợi trong sử dụng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu đúng về cách cấp đông và rã đông thực phẩm. Một số thói quen sai lầm tưởng chừng vô hại lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe, thậm chí dẫn đến những hậu quả khó lường.
 |
Hình minh hoạ/ Nguồn: Internet |
Cấp đông thực phẩm – không phải cứ bỏ vào tủ đá là xong
Nhiều người quan niệm đơn giản rằng chỉ cần cho thực phẩm vào ngăn đá tủ lạnh là đủ để bảo quản. Tuy nhiên, quy trình cấp đông đúng chuẩn đòi hỏi nhiều hơn thế:
Nhiệt độ cấp đông: Thực phẩm cần được cấp đông nhanh ở nhiệt độ từ -18°C trở xuống để hạn chế sự hình thành tinh thể nước lớn, gây phá vỡ cấu trúc tế bào và làm thực phẩm bị nhũn, mất mùi vị sau khi rã đông.
Đóng gói phù hợp: Bao bì đóng gói phải kín, chống thấm nước, chống không khí xâm nhập để ngăn thực phẩm bị “cháy lạnh” (hiện tượng khô bề mặt, mất dinh dưỡng do tiếp xúc với không khí lạnh).
Chia khẩu phần hợp lý: Thay vì cấp đông nguyên khối lớn, nên chia nhỏ thực phẩm thành các phần ăn vừa đủ để tiện sử dụng, tránh việc phải rã đông rồi cấp đông lại nhiều lần.
Sai lầm phổ biến mà nhiều người mắc phải là để thực phẩm nguội chưa đủ lạnh hoặc thậm chí còn nóng đã đem cấp đông. Điều này không chỉ khiến nhiệt độ tổng thể trong tủ tăng lên, ảnh hưởng đến các loại thực phẩm khác mà còn tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi mạnh trước khi thực phẩm kịp đóng băng.
Những hiểm họa sức khỏe ẩn sau thực phẩm cấp đông sai cách
Ngộ độc thực phẩm: Khi vi khuẩn như Salmonella, Listeria hay E.coli không bị tiêu diệt trong quá trình cấp đông sai cách, chúng có thể nhân lên nhanh chóng khi thực phẩm rã đông ở nhiệt độ không an toàn. Người ăn phải thực phẩm nhiễm khuẩn dễ bị đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa, sốt, thậm chí nguy hiểm hơn đối với trẻ nhỏ, người già hoặc người có hệ miễn dịch yếu.
Suy giảm hệ miễn dịch: Việc liên tục ăn thực phẩm kém chất lượng, đã biến chất hoặc nhiễm khuẩn có thể làm hệ tiêu hóa suy yếu, kéo theo giảm sức đề kháng tự nhiên của cơ thể.
Ảnh hưởng lâu dài đến hệ tiêu hóa: Tiêu thụ thực phẩm bị biến đổi sinh học hoặc hóa học trong thời gian dài làm tăng nguy cơ mắc các bệnh đường ruột mãn tính, viêm loét dạ dày, thậm chí ung thư.
Ngoài ra, việc cấp đông lại thực phẩm sau khi đã rã đông sẽ làm gia tăng đáng kể số lượng vi khuẩn, vì nhiệt độ “lưng chừng” trong quá trình rã đông là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi.
Những nguyên tắc vàng để cấp đông an toàn và hiệu quả
Làm nguội nhanh thực phẩm trước khi cấp đông: Nên để thực phẩm nguội tự nhiên hoặc làm lạnh nhanh bằng cách đặt vào ngăn mát trước, sau đó mới chuyển lên ngăn đá.
Chia thực phẩm thành từng phần nhỏ: Dễ dàng cấp đông nhanh và rã đông nhanh, giảm thời gian thực phẩm ở trong vùng nhiệt độ nguy hiểm.
Dùng bao bì chuyên dụng: Túi hút chân không, hộp nhựa kín chuyên dụng cho cấp đông sẽ giúp hạn chế tiếp xúc với không khí, duy trì độ tươi lâu hơn.
Ghi nhãn rõ ràng: Ghi tên thực phẩm, ngày cấp đông để quản lý thời gian sử dụng hợp lý.
Sắp xếp hợp lý trong tủ đông: Đặt thực phẩm mới vào sâu bên trong, đẩy thực phẩm cũ ra ngoài để sử dụng theo nguyên tắc “first in, first out” (vào trước, ra trước).
Quy trình rã đông đúng cách cũng rất quan trọng
Nhiều người có thói quen lấy thực phẩm ra ngoài môi trường tự nhiên để rã đông nhanh. Tuy nhiên, đây là thói quen cực kỳ nguy hiểm:
Rã đông trong ngăn mát: Chuyển thực phẩm xuống ngăn mát tủ lạnh từ 8–24 giờ trước khi dùng để rã đông từ từ, an toàn.
Dùng lò vi sóng: Với chế độ rã đông chuyên dụng, giúp thực phẩm nhanh mềm mà vẫn đảm bảo an toàn.
Nấu trực tiếp: Một số loại thực phẩm như súp, thịt bằm có thể nấu trực tiếp khi còn đông lạnh.
Tuyệt đối tránh rã đông ở nhiệt độ phòng lâu vì nguy cơ vi khuẩn sinh sôi nhanh chóng.
Cấp đông thực phẩm là phương pháp tiện lợi, hiệu quả để tiết kiệm thời gian và duy trì nguồn thực phẩm tươi ngon. Tuy nhiên, chỉ một vài sơ suất nhỏ trong quy trình cấp đông và rã đông cũng có thể mang đến những nguy hiểm khó lường cho sức khỏe. Trang bị kiến thức cơ bản về bảo quản thực phẩm đúng cách là một trong những cách thiết thực nhất để bảo vệ chính mình và những người thân yêu.