Theo PGS.TS Đỗ Trung Dũng, Trưởng khoa Kí sinh trùng, Viện Sốt rét - Kí sinh trùng - Côn trùng Trung ương cho biết, trước đây bệnh giun rồng phổ biến trên thế giới nhưng hiện chỉ còn lưu hành chủ yếu ở châu Phi. Tuy nhiên, tại Việt Nam, từ năm 2020, bệnh đã xuất hiện trở lại. Trong 5 năm qua, cả nước đã ghi nhận 24 ca nhiễm giun rồng, tập trung tại Yên Bái (11 ca), Phú Thọ (8 ca), Lào Cai (2 ca), Hòa Bình (1 ca) và Thanh Hóa (2 ca). Đáng chú ý, tất cả bệnh nhân đều là nam giới và có thói quen ăn thịt động vật chưa nấu chín như cá, ếch, rắn hoặc uống nước lã.
Theo PGS Dũng, giun rồng xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa thông qua thực phẩm sống hoặc nước uống nhiễm ấu trùng - thường là cá, ếch, nhái hoặc tôm sống trong môi trường nước bẩn.
Khi mới mắc bệnh, thường không phát hiện có triệu chứng đặc biệt nào. Khoảng 1 năm sau khi mắc bệnh, khi giun cái bắt đầu di chuyển và phát triển trong các mô dưới da, người bệnh có thể có các dấu hiệu: sốt nhẹ, chóng mặt, nôn, buồn nôn, tiêu chảy, mẩn đỏ, tê cứng và ngứa tại chỗ giun khu trú. Vài ngày tiếp theo, vết sưng tấy vỡ tiết ra dịch vàng, tại ổ tổn thương phát hiện một đoạn của con giun màu trắng từ trong chui ra ngoài (thường là phần đầu con giun), nếu không có tác động thì con giun thường tự chui ra ngoài hoàn toàn sau 3 - 6 tuần.
 |
Gắp giun rồng ra khỏi cơ thể bệnh nhân. Ảnh Internet |
Nhiều trường hợp, giun cái tự tìm đường chui ra ngoài qua da, để lộ đầu giun trắng và tiết dịch màu vàng - đây là lúc bệnh nhân đau đớn và dễ bị nhiễm trùng nhất.
Một trường hợp điển hình là người đàn ông hơn 40 tuổi ở Yên Bái. Bệnh nhân bị ngứa dữ dội vùng cổ, nổi mẩn lạ, sau đó xuất hiện một cục u tại xương đòn phải, để lộ đầu giun.
Các bác sĩ đã tiến hành xử trí, rút giun ra ngoài thành công. Bệnh nhân khai có thói quen ăn đồ tái, gỏi cá, không tẩy giun định kỳ.
Một bệnh nhân khác, 20 tuổi, bị sốt cao, ngứa toàn thân, chóng mặt, buồn nôn. Khi thăm khám, bác sĩ phát hiện trong cơ thể người này có một con giun dài tới 30cm.
Hiện chưa có xét nghiệm sớm, chưa có thuốc đặc trị và cũng chưa có vắc xin phòng bệnh. Việc điều trị hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng phát hiện sớm triệu chứng và can thiệp đúng thời điểm khi giun bắt đầu di chuyển ra ngoài cơ thể.
Để lấy được giun rồng, WHO cũng cảnh báo bác sĩ không nên kéo chúng ra một cách thô bạo hoặc phẫu thuật rạch để lấy giun, vì điều này có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Một con giun rồng mang theo tới 3-4 triệu ấu trùng, nếu bị đứt gãy, chúng sẽ tràn ra ngoài, giải phóng độc tố, làm lây lan mầm bệnh và kích thích phản ứng viêm nhiễm.
Hậu quả có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết, viêm cứng khớp hoặc thậm chí áp xe do giun chết bên trong cơ thể.
Để phòng bệnh giun rồng, PGS. Trung Dũng khuyến cáo mọi người ăn chín, uống chín, vệ sinh môi trường sạch sẽ. Nấu chín kỹ các thực phẩm thủy sinh như ếch, cá, tôm.... Dùng riêng các dụng cụ để chế biến thực phẩm chín và sống như thớt, dao, máy xay, bát, đĩa và vệ sinh tay sau khi chế biến thực phẩm sống. Không cho chó, mèo ăn sống các thực phẩm thủy sinh (ếch, cá, tôm...) chưa được nấu chín.
Ông khuyến cáo người dân cần thường xuyên dọn dẹp, xử lý chất thải hợp lý, không dùng phân tươi bón rau hay nuôi gia súc thả rông trong khu dân cư. Ngoài ra, chúng ta cần tích cực diệt ruồi, nhặng, gián - những trung gian truyền bệnh nguy hiểm, giúp hạn chế nguy cơ lây nhiễm từ ký sinh trùng.