Suýt mù vì viêm xoang cấp tính do nấm xâm lấn
Nữ bệnh nhân Sale Usmak (40 tuổi, quốc tịch Campuchia) vừa được các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á phẫu thuật lấy ổ nhiễm trùng vùng xoang mũi, kịp thời lấy lại thị lực sau những ngày mờ mắt đột ngột do viêm xoang biến chứng.
Người bệnh nhập viện trong tình trạng lơ mơ, tiếp xúc chậm, mắt trái lồi, kết mạc phù nề khiến thị lực người bệnh yếu, nhìn mờ và chỉ phân biệt được sáng tối.
Cách một tháng trước khi nhập viện tại Xuyên Á, bệnh nhân được mổ lấy thai non 7 tháng tại Campuchia. Trong quá trình nằm viện tại đây, người bệnh thường xuyên đau đầu, nhìn mờ nhiều bên mắt trái, nghẹt mũi nhiều, kèm sốt.
Mặc dù bệnh nhân đã được điều trị thuốc nhưng tình trạng vẫn không cải thiện. Vì thế, chị và gia đình đã tìm hiểu các bệnh viện tại Việt Nam và quyết định đến Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á điều trị.
Tại khoa Cấp Cứu, các bác sĩ chỉ định chụp CT Scan mũi xoang, MRI sọ não, nội soi mũi để tìm nguyên nhân chính gây bệnh, xác định độ nặng của các biến chứng liên quan đến mắt và thần kinh.
Kết quả chẩn đoán sơ bộ, người bệnh bị viêm xoang cấp tính do nấm xâm lấn, gây biến chứng áp xe ổ mắt trái. Đồng thời, người bệnh cũng mắc nhiều bệnh nội khoa nặng như nhiễm trùng huyết, suy thận cấp, rối loạn điện giải.
Nhận định đây là một ca bệnh nặng nhiều biến chứng, bệnh nền chồng lấp, liên quan đến nhiều chuyên khoa như mắt, tai mũi họng, thần kinh, sản, nội thận nên Ban Giám đốc bệnh viện chủ trì cuộc hội chẩn liên chuyên khoa và đưa ra kế hoạch nhanh chóng giải quyết ổ nhiễm trùng vùng mũi xoang bằng phẫu thuật, cứu thị lực cho bệnh nhân, nhưng trước đó cần ổn định tình trạng bệnh nền để bệnh nhân có thể đủ thể trạng bước vào cuộc mổ.
 |
Kiểm tra mắt bệnh nhân sau phẫu thuật - Ảnh BVCC |
ThS.BS CKII. Nguyễn Kim Tưởng, Phó Giám đốc Chuyên môn Bệnh viện đa khoa Xuyên Á Vĩnh Long cho biết: “Theo kế hoạch, trước khi mổ, bệnh nhân được nhập khoa Nội Thận để tiến hành lọc máu vì suy thận cấp nặng.
Sau một ngày, khi tình trạng nội khoa đã tạm ổn, cuộc phẫu thuật được tiến hành. Trong quá trình phẫu thuật ghi nhận trong vùng mũi xoang có nhiều mô hoại tử, lan vào tổ chức hốc mắt trái, niêm mạc mũi phù nề nhiều do tình trạng bệnh nền nặng.
Ca mổ kéo dài hơn 4 giờ, bằng sự tỉ mỉ, kiên trì và quá trình hồi sức gây mê được theo dõi sát sao, vùng xoang mũi của người bệnh đã được dẫn lưu, các mô hoại tử được lấy bỏ, giải quyết được tận gốc ổ nhiễm trùng.”
Sau cuộc mổ, bệnh nhân được chuyển về khoa Hồi Sức Tích Cực để chăm sóc hậu phẫu, đồng thời tiếp tục được lọc máu chạy thận, sử dụng kháng sinh, kháng nấm. Sau ba ngày điều trị, bệnh nhân đã cải thiện tri giác, thị lực cải thiện tốt, có thể đếm được ngón tay trong khoảng cách 2 mét. Người bệnh được chuyển về khoa Nội Thận để tiếp tục được theo dõi sát bởi các bác sĩ khoa Nội Thận, Mắt, Tai Mũi Họng và đã được xuất viện.
Viêm xoang biến chứng đa phần mù vĩnh viễn
Theo BSCKII Hoàng Bá Dũng, Bệnh viện Chợ Rẫy, hầu hết bệnh nhân viêm xoang biến chứng mắt mà đã mù thì tỷ lệ điều trị để mắt sáng trở lại bình thường rất hiếm. Đa số bệnh nhân chỉ thấy lờ mờ hoặc bị mù vĩnh viễn.
Trao đổi với PV Khoa học và Đời sống, PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Dinh, nguyên Giám đốc Bệnh viện Tai mũi họng Trung ương cảnh báo, viêm xoang không loại trừ lứa tuổi, ngay từ khi trẻ 1 tháng tuổi đã có thể bị viêm xoang cho đến người già. Nhiều người coi thường bệnh viêm xoang và thực tế nó dễ bị bỏ qua dẫn tới các tai biến khôn lường.
Về biến chứng mắt do viêm xoang, PGS.TS Dinh phân tích, trong viêm xoang nhiễm khuẩn ở trẻ có tới 75 – 85% bị viêm hốc mắt. Nhiễm khuẩn hốc mắt là do nhiễm khuẩn thứ phát từ bên ngoài vào do từ các hốc xoang vây quanh là xoang hàm trên, xoang sàng.
Sự nhiễm khuẩn từ xoang sang có thể trực tiếp xuyên qua cấu trúc xương bắt đầu gây viêm màng xương rồi tới nhãn cầu hoặc gián tiếp thông qua đám tĩnh mạch không có van bao quanh nhãn cầu.
Có 1-3% viêm xoang nhiễm khuẩn bị biến chứng. Trong bệnh viêm xoang nhiễm khuẩn có 13% trở thành viêm xoang phức tạp và nhiễm khuẩn hốc mắt do viêm xoang chiếm tỷ lệ 75-85%. Trước kỷ nguyên kháng sinh, 17% bệnh nhân viêm hốc mắt tử vong do viêm màng não và 20% bệnh nhân bị mù mắt. Ngày nay nhờ kháng sinh, tỷ lệ tử vong chỉ còn 3% và 10% bệnh nhân viêm hốc mắt bị mù.
Viêm hốc mắt do viêm xoang biểu hiện: Mắt và tổ chức xung quanh hốc mắt bị nhiễm khuẩn, viêm xương, viêm dây thần kinh thị giác, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang, hình thành u nang nhầy Mucocele làm thành xương bị ăn mòn mỏng và viêm đáy mắt.
Biểu hiện ở mắt là viêm phù nề kết mạc, viêm mô tế bào hốc mắt (viêm tổ chức liên kết), áp xe dưới cốt mạc, áp xe hốc mắt và viêm tắc tĩnh mạch xoang hang. Nguyên nhân gây bệnh 75% là các vi khuẩn ái khí và yếm khí còn lại là do nấm và dị ứng.
Biểu hiện của áp xe hốc mắt do viêm xoang là mắt vì viêm và phù nề dữ dội làm mắt bị đẩy lồi ra phía trước, nhãn cầu bị hạn chế vận động, bị mù hoàn toàn nếu thiếu máu cục bộ kéo dài trong 90 phút. Sự biến dạng nhãn cầu gây tổn thương thần kinh thị giác do đó phẫu thuật áp xe mắt được coi là một phẫu thuật cấp cứu.
Tuyến lệ hoặc ống lệ và các tế bào bao quanh dễ bị viêm. Sự nhiễm khuẩn mắt là do tĩnh mạch mắt bị bít tắc dẫn tới viêm dây thần kinh thị giác, màng não bị viêm và cuối cùng là áp xe não và viêm tắc tĩnh mạch xoang hang.
Triệu chứng lâm sàng: Là các triệu chứng của viêm xoang mạn tính hoặc cấp tính và những triệu chứng của viêm hốc mắt, bao gồm phù nề quanh hốc mắt, mắt bị lồi, giảm thị lực.
Ngoài ra, còn có sự liên quan phía sau của ổ mắt như hội chứng khe ổ mắt trên có dây III, IV và dây thần kinh IV đi qua khi bị viêm gây ra triệu chứng sụp mi, giãn nở đồng tử, giảm cảm giác giác mạc…
Hội chứng đỉnh ổ mắt có khe ổ mắt trên và lỗ thị giác gây nên đau đầu dữ dội, giảm thị lực gặp trong huyết khối xoang hang nếu không điều trị kịp thời sẽ lan sang hai mắt, nhanh chóng dẫn tới mù hai mắt.