Nợ “khủng”
Theo Cục Thuế TPHCM, tổng nguồn thu ngân sách nhà nước của thành phố trong quý 1/2019 vào khoảng 70.406 tỉ đồng, tăng 2,22% so với cùng kỳ năm 2018, nhưng một số khoản thu lại giảm mạnh, đáng chú ý là lĩnh vực xây dựng và kinh doanh bất động sản. Cụ thể, thu tiền sử dụng đất giảm 69%; thu tiền cho thuê mặt đất, mặt nước giảm 51,7%, thu lợi nhuận sau thuế giảm gần 59%...
Cục Thuế cho biết, số thu ngân sách từ lĩnh vực bất động sản gặp nhiều khó khăn khiến nợ thuế tăng, và tác động đến các hoạt động sản xuất kinh doanh của những lĩnh vực, ngành nghề liên quan khác như thị trường vật liệu xây dựng, tư vấn thiết kế, lao động... Từ đó ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách trong những tháng tiếp theo.
Do đó, để đảm bảo nguồn thu ngân sách ổn định, Cục Thuế TPHCM đã thực hiện công khai thông tin doanh nghiệp nợ thuế trên website ngành thuế và trên các phương tiện truyền thông. Việc công khai thông tin này chia làm nhiều đợt. Trong đó, đợt 1/2019, Cục Thuế TPHCM công bố 76 doanh nghiệp với tổng số tiền thuế, tiền phạt, tiền chậm nộp kỳ tháng 1.2019 là 796,4 tỉ đồng. Trong số này có 2 doanh nghiệp nợ thuế với số tiền trên 100 tỉ đồng là Công ty CP Vận tải biển và Bất động sản Việt Hải nợ 181 tỉ đồng, Công ty CP Đầu tư và Xây dựng số 8 nợ 114 tỉ đồng.
Các doanh nghiệp nợ thuế trên 50 tỉ đồng là Công ty CP Đầu tư Xây dựng Phú Mỹ nợ 88 tỉ đồng, Công ty CP Đầu tư Xây dựng và Khai thác Công trình Giao thông 584 nợ hơn 73 tỉ đồng và Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Lâm Viên nợ 67 tỉ đồng. Ngoài ra, trong đợt này còn có bảy doanh nghiệp nợ thuế từ trên 10 tỉ đồng đến dưới 50 tỉ đồng bị Cục Thuế TPHCM nêu tên. Trong đó, Công ty Xây lắp Công nghiệp nợ 48 tỉ đồng, Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Cotec nợ 29,9 tỉ đồng, Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Dịch vụ Nhân Văn nợ 18 tỉ đồng…
Trong đợt 2/2019, Cục Thuế TPHCM tiếp tục công bố 1.691 doanh nghiệp nợ thuế, với tổng số tiền thuế, tiền phạt, tiền chậm nộp là hơn 4.481 tỉ đồng. Đợt công bố này có 4 doanh nghiệp, cá nhân có số nợ thuế trên 100 tỉ đồng. Đứng đầu danh sách là Công ty TNHH bất động sản Thành Ngân nợ hơn 190 tỉ đồng. Một cá nhân tên Võ Thị Ngọc Phượng nợ 129 tỉ đồng. Chi nhánh tại TP.HCM của Công ty TNHH đá xây dựng Bình Dương nợ 120 tỉ đồng. Công ty CP đầu tư và xây dựng số 8 nợ thuế hơn 114 tỉ đồng.
Bên cạnh đó, trong danh sách nêu tên lần này, có hàng trăm doanh nghiệp nợ thuế từ 10 tỉ đồng trở lên. Chẳng hạn như Công ty CP đầu tư xây dựng và khai thác công trình giao thông 584 nợ hơn 73 tỉ đồng, Công ty xây lắp công nghiệp nợ hơn 48 tỉ đồng, Công ty TNHH bất động sản Diệp Bạch Dương tiếp tục xuất hiện trong danh sách nợ thuế với số nợ hơn 36 tỉ đồng.
Một lãnh đạo Cục thuế TPHCM cho biết, nợ đọng thuế từ đầu năm đến nay tăng thêm khoảng 2.000 tỉ đồng, đẩy tổng số nợ động tăng lên gần 12.000 tỉ đồng. Nguyên nhân nợ đọng tăng có phần nguyên nhân do một số dự án bất động sản trên địa bàn thành phố chưa triển khai được.
Gỡ thế nào ?
Về vấn đề này, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoReA) cho biết, do thiếu nguồn cung quỹ đất, tín dụng có xu hướng thắt chặt hơn, việc bồi thường giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, nhiều dự án bất động sản bị ách tắc nhưng chưa được xem xét kịp thời đã làm cho nguồn cung dự án và sản phẩm nhà ở bị sụt giảm mạnh.
Cũng theo ông Châu, hiện nay, để giải quyết những khó khăn này của các doanh nghiệp bất động sản trên địa bàn, TPHCM và Trung ương đã rà soát hơn 150 dự án bất động sản trên địa bàn thành phố. Qua đó, đã chấp thuận cho 124 dự án được tiếp tục triển khai, thực hiện. Hiệp hội Bất động sản TPHCM mong muốn UBND thành phố cho công bố danh mục 124 dự án, để các chủ đầu tư có căn cứ làm việc với các Sở, ngành nhằm hoàn thiện các thủ tục đầu tư xây dựng và tiếp tục triển khai thực hiện dự án.
Bên cạnh đó, HoReA kiến nghị UBND TPHCM và Thanh tra Chính phủ khẩn trương xem xét, giải quyết đối với hơn 30 dự án đang được các cơ quan chức năng rà soát, thanh tra. Vì quá trình rà soát, thanh tra càng kéo dài thì càng bất lợi cho doanh nghiệp vì chi phí vốn, lãi vay ngân hàng tăng và mất cơ hội kinh doanh. Số lượng dự án bị giảm dẫn đến số lượng nhà ở đưa ra thị trường cũng bị sụt giảm, không có lợi cho cả cho người mua nhà và thị trường bất động sản.
Ngoài ra, HoReA tiếp tục kiến nghị Thanh tra Chính phủ và UBND Thành phố sớm rà soát, kết luận, xử lý các dự án theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT), được thanh toán bằng quỹ đất đối ứng, đang bị tạm ngừng triển khai thực hiện. Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM cần khẩn trương thực hiện công tác xác định giá đất và phối hợp với Sở Tài chính Thành phố để thẩm định giá đất để tính tiền sử dụng đất dự án.
Lý do, theo HoReA, hiện nay gần như công tác tính tiền sử dụng đất dự án bất động sản trên địa bàn TPHCM đều bị chậm trễ. Nhiều hồ sơ tính tiền sử dụng đất kéo dài cả năm nay vẫn chưa giải quyết xong hoặc bị yêu cầu bổ sung nhiều lần, bị chuyển lòng vòng. Đồng thời, UBND thành phố cần sớm hoàn thiện "khung cơ chế" về quy trình tính "giá đất cụ thể" theo quy định của Luật Đất đai, phù hợp với điều kiện thực tiễn của thành phố. Qua đó giúp cán bộ, công chức thực hiện công tác tính tiền sử dụng đất dự án theo "khung cơ chế" này được yên tâm và an toàn. Và góp phần tháo gỡ khó khăn, ách tắc cho các doanh nghiệp bất động sản.
Theo Sở Xây dựng TPHCM, trong quý 1/2019, Sở Xây dựng phê duyệt số lượng dự án giảm đến 63%, giấy phép xây dựng giảm 16% so với cùng kỳ năm trước; Số lượng hợp đồng nhận thầu xây lắp của các doanh nghiệp xây dựng cũng bị sụt giảm từ 30-50%.