Đua nhau uống nhụy hoa nghệ tây
Thời gian gần đây, Saffron (nhụy hoa nghệ tây) - "vàng đỏ" Trung Đông đang trở thành cơn sốt trên thị trường Việt Nam được quảng cáo có công dụng "thần kì" cho da, chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh ung thư, bệnh trầm cảm, mất trí nhớ, ngăn ngừa bệnh tim mạch... Mặc dù giá của loại thảo dược này lên tới trên 700 triệu đồng/kg nhưng nhiều người không tiếc tiền để đầu tư.
Là người nhiều năm nghiên cứu về hóa dược, PGS.TS Phạm Gia Điền, Viện Hóa học, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam cho biết, nhụy hoa nghệ tây được trồng nhiều ở Iran rồi xuất khẩu sang các nước. Giá thành của nhụy hoa nghệ tây đắt vì 1 bông hoa chỉ lấy được 4 sợi nhụy, 1 củ chỉ mọc được 3 bông hoa và phải thu hoạch thủ công bằng tay buổi sáng sớm rồi phơi, sấy. Để thu được 1kg nhụy hoa phải mất đến 150.000 bông hoa. Thành phần chính của nhụy hoa nghệ tây là các hoạt chất carotenoid như zeaxanthin, nicopen, caroteen… Theo các nghiên cứu thì có đến 150 hoạt chất nhóm carotenoid trong nhụy hoa nghệ tây nên có nhiều tác dụng cho sức khỏe, làm đẹp như trắng da, tốt cho tim mạch, tiêu hóa.
"Tuy nhiên ở Việt Nam thì trong các tài liệu y dược chưa có tên loài nhụy hoa này. Các nghiên cứu đều của nước ngoài. Hơn nữa thị trường nhụy hoa nghệ tây lại khá mập mờ thật giả, nên người tiêu dùng cần thận trọng khi sử dụng”, PGS.TS Phạm Gia Điền cho biết.
Nhận biết sản phẩm đúng chuẩn
PGS.TS Phạm Gia Điền cho biết, chất lượng hoa nhụy tây được đánh giá trên màu sắc, chiết xuất (crocin), về mùi vị (ticrocin) và về hương thơm (safranal) . Hoa nghệ tây được Tổ chức Y tế Thế giới chia ra làm 4 loại, bậc 1 là cao nhất, bậc 4 là thấp nhất. Người ta sử dụng quang phổ hấp thụ để xác định thành phần crocin trong nhụy hoa nghệ tây. Khả năng hấp thụ càng cao thì thành phần crocin càng cao. Loại có thành phần crocin cao nhất là loại mà đầu nhụy hoa có màu đỏ (gọi là super negin). Nhụy hoa chất lượng tốt là phải đều nhau về độ dài, đầu nhụy hoa có màu đỏ đều.
Sử dụng hoa nghệ tây phải theo đúng chỉ dẫn, mỗi ngày không dùng quá 0,1miligram (khoảng 15 sợi). Dùng quá nhiều sẽ gây ngộ độc. Các thành phần có trong nhụy hoa như Safranal và Proto crocin nếu được hấp thụ quá liều lượng cho phép vào cơ thể gây nên ngộ độc với 2 dạng: Triệu chứng nhẹ thì chóng mặt, buồn nôn, đi đại tiện có lẫn máu. Sử dụng quá liều lượng 5g mỗi ngày sẽ gây nên bệnh vàng da, vàng mắt do gan, thận và các cơ quan nội tạng bị tổn thương. Triệu chứng nặng hơn xuất hiện tê buốt bàn tay, bàn chân, ngứa râm ran như bị dị ứng khắp cơ thể. Sau đó có thể là xuất huyết ở mí mắt, chảy máu mũi, môi rất nguy hiểm.
GS.TS Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam cũng cho biết, hiện chưa có công bố cụ thể nào về công dụng của nhụy hoa nghệ tây, nhất là công dụng điều trị bệnh ung thư, tim mạch…Vì thế người tiêu dùng cần thận trọng khi mua và sử dụng các sản phẩm này, không nên quá kỳ vọng vào tác dụng điều trị bệnh. Ngoài ra, do có giá bán quá đắt và đang trở thành cơn sốt trên thị trường hiện nay nên nhụy hoa nghệ tây rất dễ bị làm giả bằng cách dùng hoá chất để nhuộm màu hoặc tạo mùi hương.