Bệnh nhân Phạm Thị X. sinh năm 1966 cùng chồng là ông Trương Công N. sinh năm 1958 cùng trú tại Kiên Giang được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng teo cơ, hạn chế vận động hai tay, nói khó và liệt 2 chân.
Bà X. chia sẻ: Ban đầu, mỗi ngày chỉ ăn khoảng 2 hạt đậu muồng, sau đó có ăn nhiều hơn và ăn hằng ngày. Sau khi ăn được khoảng 3 tháng, bà thấy người mệt mỏi, suy nhược, chân tay yếu và sụt giảm 15kg nên đi khám tại bệnh viện ở Kiên Giang.
Qua khai thác bệnh sử, bà X. chia sẻ: Khoảng thời gian từ tháng 09-11/2021, bà cùng chồng được người quen cho hạt đậu muồng để trồng và ăn. Theo truyền miệng, bà X. được biết, hạt đậu muồng có thể chữa bệnh tiểu đường nên dù chỉ số chưa mắc bệnh tiểu đường, vợ chồng bà vẫn ăn để ngừa bệnh.
Chồng bà X. sau đó nhanh chóng bị tương tự và cũng sụt giảm mất 10kg cân nặng). Tại đây, bác sĩ chẩn đoán bà bị thiếu canxi nên kê đơn để bổ sung canxi. Uống hết đơn nhưng triệu chứng không cải thiện, thậm chí còn nặng hơn, bà X. cùng chồng lên một bệnh viện lớn ở Thành phố Hồ Chí Minh để điều trị.
Bác sĩ tại đây chẩn đoán vợ chồng bà bị viêm đa dây thần kinh, phải châm cứu và bấm huyệt. Hết liệu trình điều trị, bệnh không thuyên giảm mà nặng hơn, không chỉ còn là yếu chân tay mà chuyển sang bị liệt cả 2 chân và phải di chuyển bằng xe lăn. Các bác sĩ ở bệnh viện gửi mẫu máu của vợ chồng bà sang Singapo để xét nghiệm và kết quả cho thấy: Vợ chồng bà nghi bị nhiễm độc kim loại nặng.
Vợ chồng bà X. được chuyển đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai ngày 12/4/2022 trong tình trạng teo cơ, hạn chế vận động hai tay, nói khó và liệt 2 chân.
Sau hơn một tháng điều trị tích cực với 8 lần lọc máu và thay huyết tương, sức khỏe của vợ chồng bà X. đã dần cải thiện. Ông N. đã có thể cầm được bát cơm, tự đứng lên và bước quanh giường. Bà X. đã nói rõ, nuốt bình thường, tự nâng được bát cơm và tự đứng dậy trên đôi chân của mình.
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ: Cả hai bệnh nhân khi nhập viện bị liệt rễ và dây thần kinh toàn thân, teo cơ nặng, người vợ bắt đầu liệt hầu họng nguy cơ ảnh hưởng chức năng sống còn. Trung tâm đã tiến hành rất nhiều kiểm tra, xét nghiệm, hội chẩn nhiều chuyên khoa. Các thăm dò và kiểm tra đã loại trừ các nguyên nhân có các bệnh khác, kể cả ngộ độc các kim loại nặng cũng không phải. Hai bệnh nhân cũng đã được sinh thiết cơ cho thấy có dấu hiệu cơ bị xơ, teo và thoái hóa.
Mẫu cây của hai bệnh nhân đem tới đã được gửi đi nhận dạng bởi các chuyên gia cho thấy đây là cây muồng tây, hay muồng lá khế, tên khoa học là Senna occidentalis (hay còn gọi là Cassia occidentalis). Bệnh nhân bị ngộ độc trong một thời gian khá dài khiến teo hết cơ dẫn đến yếu liệt tất cả các chi.
Trung tâm Chống độc đã nỗ lực điều trị bằng những giải pháp tối ưu nhất. Sức khỏe bệnh nhân đã được cải thiện một phần nhưng về lâu dài thì nguy cơ vẫn có để lại di chứng.
Với kinh nghiệm điều trị trong lĩnh vực độc chất, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên khuyên mọi người không nên nghe theo lời truyền miệng để chữa bệnh mà nên đến gặp bác sĩ hoặc các lương y đã được cấp phép hành nghề để thăm khám và điều trị.
TS.BS Nguyên cho biết, ngoài Việt Nam, trên y văn thế giới mới chỉ công bố một số ít ca ngộ độc hạt muồng ở trẻ em Ấn Độ (phần lớn các trẻ đó đã tử vong). Tình trạng ngộ độc loại cây này xảy ra nhiều ở các gia súc, gia cầm ở các nước.
Độc tố trong cây muồng tây này là anthraquinone, độc tố có ở toàn bộ cây nhưng tập trung ở hạt, đã được ghi nhận gây độc với cơ, thần kinh, đặc biệt gây hoại tử cơ, thoái hóa cơ, tổn thương gan, não và tử vong trên người và động vật.