Loạn đào rừng, đào nhà
Ngày 18/1, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã ban hành Công văn 356/BNN-TCLN quy định: Việc khai thác cây đào, cây mai và một số cây trồng ngoài diện tích rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, rừng tự nhiên do tổ chức, hộ gia đình và cá nhân tự bỏ vốn trồng do chủ rừng quyết định việc khai thác theo quy định của pháp luật. Đề nghị UBND cấp tỉnh tăng cường chỉ đạo,quản lý tại cơ sở; tuyên truyền, vận động không để lợi dụng chặt, phá cây rừng; tùy theo điều kiện cụ thể của địa phương, trong thời gian trước mắt có thể áp dụng biện pháp xác nhận nguồn gốc, xuất xứ phù hợp nhưng không tạo thêm thủ tục hành chính, ách tắc sản xuất, tiêu thụ sản phẩm hợp pháp.
Sau khi công văn của Bộ NN&PTNT phát đi, nhiều tỉnh như Nghệ An, Lào Cai... đã ra thông báo khẳng định người dân được tự do buôn bán đào rừng trồng, bởi tại những địa phương này không có đào rừng tự nhiên. Người dân có thể chặt, buôn bán đào nhà bình thường, không cần xin giấy tờ chính quyền địa phương. Tương tự, ông Đỗ Văn Duy, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Lào Cai cho biết, tỉnh này sẽ không dán tem, truy xuất nguồn gốc cây đào. Vì khái niệm “đào rừng” là cách gọi dân gian theo thói quen của người miền xuôi, bởi cây đào xuất thân từ miền rừng núi. Ông khẳng định, Lào Cai không có đào rừng, chỉ có đào trồng ở vườn nhà. Bản thân cây đào cũng không phân bố ở trong rừng.
TS Ngô Quang Đê, Học viện Lâm nghiệp cho biết, nếu hiểu một cách máy móc về “đào rừng” thì có thể hiểu rằng, đào rừng chính là cây mà người Tây Bắc thường gọi là cây hoa Tớ Dày hay một số nơi khác gọi là Mai Anh Đào. Đây không phải là loại cây để người ta đem về nhà chơi Tết vì chỉ cần chặt cành lìa khỏi cây một lúc là hoa sẽ héo. Còn đào mà người dân thường chơi Tết vốn không phải loại cây rừng nhưng nó mọc ở trong rừng tự nhiên do người dân đi rừng ăn rồi vứt hạt hoặc do quá trình di chuyển bản, di chuyển chỗ ở nên trong rừng tự nhiên vẫn có nhiều cây đào. Đào rừng trong chỉ đạo của Thủ tướng là những cây đào đang tồn tại tự nhiên ở trong rừng, trong những diện tích có rừng hoặc đã được khoanh nuôi bảo vệ.
Như vậy có sự không nhất quán về khái niệm đào rừng hay đào nhà dẫn đến những bất cập khi thực hiện. Thực tế đến nay đa số là đào người dân tự trồng ở nhà để bán, đào khai thác ngoài tự nhiên cực kỳ hiếm.
 |
| Đào rừng xuống phố. |
Truy xuất nguồn gốc đào
Do sự thiếu đồng nhất về quản lý đào rừng và đào nhà nên dù Tết đã cận kề, hoạt động mua bán đào rừng trồng vẫn gần như tê liệt. Theo anh Vũ Điện Biên, một người chuyên buôn bán đào rừng ở Hà Nội thì ở các tỉnh như Lào Cai, Sơn La... đào rừng trồng là sinh kế, đem lại nguồn thu nhập khá cao cho bà con vùng dân tộc. Giải pháp nào để quản lý được việc khai thác đào, vừa tạo điều kiện sinh kế cho người dân?
Theo ông Bùi Bá Chính, Phó Giám đốc Trung tâm Mã số mã vạch Quốc gia, đơn vị cung cấp giải pháp truy xuất nguồn gốc cho cây đào Sơn La cũng là đơn vị chủ trì triển khai Quyết định 100/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về truy xuất nguồn gốc, cho biết, việc thực hiện truy xuất nguồn gốc cho cây đào không phức tạp, dựa trên cơ sở kết quả khảo sát của địa phương về vùng trồng, nơi trồng, địa chỉ cung cấp… và sự xác thực của cơ quan quản lý là có thể thực hiện truy xuất thông tin về cây đào. Việc dán tem truy xuất nguồn gốc cho cây đào sẽ giúp người mua đào xác định rõ nguồn gốc xuất xứ và giúp cây đào trở thành hàng hóa lưu thông một cách thuận lợi. Tuy nhiên để triển khai thống nhất thì cần có thời gian.
 |
| Chỉ cần quét mã QR code gắn trên cây đào, thông tin về người trồng, địa chỉ, diện tích, thông tin về năm trồng đào... sẽ được hiển thị. |
Hiện Trung tâm Mã số Mã vạch Quốc gia đã sẵn sàng kích hoạt cho hơn 1.000 tem truy xuất để đào Sơn La dễ dàng khi tiêu thụ. Được biết, kinh phí cho mỗi tem truy xuất nguồn gốc đào tại Sơn La giá chỉ 300đ. Trong thời gian thực hiện thí điểm, tỉnh Sơn La sẽ hỗ trợ toàn bộ kinh phí cho người dân trồng đào.