Theo y học hiện đại, hội chứng vai gáy là bệnh lý thường gặp của bệnh thần kinh - cơ - xương - khớp. Cột sống cổ là nguyên nhân chủ yếu gây đau vai gáy và đám rối thần kinh cánh tay bị chèn ép. Dưới đây là bài thuốc Đông y phòng trị đau cổ gáy, nội thấp nhiệt ngoại phong hàn.
Bài thuốc gồm các vị, sinh địa 20g, xuyên khung 16g, bạch chỉ 14g, thương truật 14g, khương hoạt 10g, phòng phong 10g, hoàng cầm 12g, sinh khương 12g, thông bạch 18g, tế tân 6g, cam thảo 6g sắc uống. Đây chính là bài Cửu vị khương hoạt Tự sự nan trị gia giảm.
Tác dụng: Phát hãn, trừ thấp, thanh lý nhiệt, dùng trong các chứng ngoại cảm phong hàn thấp, sốt sợ lạnh, đau đầu, cơ thể nhức mỏi, miệng đắng hơi khát, không ra mồ hôi, rêu lưỡi trắng trơn, mạch phù khẩn. Bài này còn dùng chữa chứng cảm mạo 4 mùa có tác dụng khu hàn, thanh nhiệt, giảm đau, nhức mình mẩy.
Bài thuốc có nhiều vị cay, ôn táo nên không dùng cho những trường hợp có triệu chứng âm hư.
Giải thích bài thuốc:
- Khương hoạt phát tán phong hàn, trừ phong thấp chủ dược.
- Phòng phong, thương truật phối hợp trừ phong thấp, chỉ thống.
- Tế tân, xuyên khung, bạch chỉ trừ phong, tán hàn.
- Sinh địa, hoàng cầm thanh lý nhiệt, giảm bớt tính cay ôn táo.
- Cam thảo có tác dụng điều hòa thuốc.
Gia giảm:
- Nếu đau tê nhiều do hàn thấp gia quế chi, tang chi.
- Nếu người gầy ốm do huyết hư gia đương quy, xích thược.
- Nếu người mập sợ lạnh do khí hư gia hoàng kỳ, nhân sâm.
- Nếu đau đầu gia cát căn 16g.
Lưu ý bài này không dùng cho chứng âm hư, người gầy gò.
Lương y Minh Phúc (nguyên Phó Chủ tịch Hội Đông y Vũng Tàu)