Chị S.K (SN 1989) được chuyển đến bệnh viện Chợ Rẫy khi đang ở tuần thai kỳ thứ 38 (lần 3) trong tình trạng đau ngực dữ dội, nghi ngờ bị bóc tách động mạch chủ cấp tính. Thấy nhiều dấu hiệu bất thường, các bác sĩ tuyến trước đã nhanh chóng chuyển bệnh nhân lên bệnh viện Chợ Rẫy trong thời gian sớm nhất, giúp đảm bảo “thời gian vàng” trong xử trí ca bệnh.
Tại khoa Hồi sức Phẫu thuật Tim bệnh viện Chợ Rẫy, kết quả thăm khám và chẩn đoán xác định sản phụ mang hội chứng Marfan bị bóc tách động mạch chủ cấp tính loại A và phình gốc động mạch chủ - tình trạng tim mạch cực kỳ nguy kịch, đe dọa tính mạng của cả người mẹ và thai nhi. Ê-kíp điều trị nhận định, nguyên nhân khiến biến chứng này xảy ra là do sự gia tăng lưu lượng tuần hoàn và áp lực huyết động sinh lý ở giai đoạn cuối của thai kỳ.
Nhờ sự kịp thời, nhanh chóng phối hợp giữa ê-kíp của hai bệnh viện, sau 1 tháng điều trị sức khỏe chị K đã hồi phục tốt, con trai chào đời khỏe mạnh.
Theo BS.CK2 Nguyễn Thái An - Trưởng khoa Hồi sức Phẫu thuật tim bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, bóc tách động mạch chủ cấp tính Stanford A là trường hợp cấp cứu tim mạch có tỷ lệ không qua khỏi rất cao và cần được can thiệp càng sớm càng tốt, đặc biệt trong vòng 48 giờ đầu.
Việc làm sao để giữ được sự an toàn cho cả mẹ lẫn bé là một bài toán khó mà các bác sĩ phải tập trung giải quyết càng sớm càng tốt. “Thách thức trong việc giải quyết bệnh nền của người mẹ chính là vấn đề chảy máu sau phẫu thuật. Một phụ nữ sau khi mổ lấy thai có thể bị chảy máu tử cung, điều này đặc biệt nguy hiểm và có thể ảnh hưởng đến tính mạng của thai phụ. Do đó, chúng tôi phải cân nhắc can thiệp bệnh nền (lóc động mạch chủ) vào thời điểm thật sự thích hợp” - bác sĩ An nói thêm.
Sau khi ê-kíp khoa Hồi sức phẫu thuật tim bệnh viện Chợ Rẫy đã hội chẩn khẩn cấp cùng các bác sĩ sản khoa bệnh viện Hùng Vương, các bác sĩ quyết định mổ lấy thai trước, bé trai ra đời an toàn và mẹ được xử lý giảm nguy cơ băng huyết.
Sau phẫu thuật lấy thai khoảng 24 - 36 giờ, bệnh nhân tiếp tục được được ê-kíp khoa Hồi sức Phẫu thuật tim xử lý tình trạng bóc tách động mạch chủ.
“Đây là ca phẫu thuật đặc biệt khó vì ngoài thương tổn lan tỏa do hội chứng Marfan thì gốc động mạch chủ của bệnh nhân bị phình rất lớn, kèm hở van động mạch chủ nặng” - Trưởng khoa Hồi sức Phẫu thuật tim bệnh viện Chợ Rẫy nhấn mạnh.
Trước thách thức đó, ê-kíp đã lựa chọn phương pháp thay toàn bộ gốc và đoạn động mạch chủ lên bằng mạch máu nhân tạo, đồng thời bảo tồn van động mạch chủ tự nhiên. Với kỹ thuật này, ca phẫu thuật kéo dài khoảng 8 tiếng đã giúp người bệnh không phải thay van cơ học, tránh việc sử dụng thuốc kháng đông suốt đời và cải thiện đáng kể chất lượng sống sau này.
Nói về hội chứng Marfan, bác sĩ An lý giải đây là bệnh lý di truyền tương đối phổ biến nhưng không phải người bệnh nào cũng gặp biến chứng nặng như phình hoặc bóc tách động mạch chủ khi mang thai.
Đối với phụ nữ mang bệnh lý này, nếu có ý định mang thai, nên được khám tim mạch và siêu âm động mạch chủ trước khi thụ thai để đánh giá nguy cơ. Ngoài ra, người thân trong gia đình bệnh nhân bị Marfan cũng cần được tầm soát di truyền, vì đây là bệnh có tính chất di truyền gen.
Chuyên gia khuyến cáo những người mắc hội chứng Marfan cần được theo dõi định kỳ để phát hiện sớm tình trạng phình gốc động mạch chủ và có kế hoạch phẫu thuật chủ động khi cần thiết.
“Phụ nữ trước khi mang thai nên kiểm tra sức khỏe tim mạch, vì trong giai đoạn thai kỳ, hệ tuần hoàn hoạt động mạnh hơn rất nhiều, có thể khiến những bệnh lý tiềm ẩn trở nên trầm trọng hơn. Nếu được phát hiện sớm, y học hiện nay có thể can thiệp để bảo vệ được cho cả mẹ và con” - bác sĩ An đưa ra lời khuyên đối với những phụ nữ có ý định mang thai, sinh con cần tầm soát sức khỏe trước khi bước vào hành trình làm mẹ.