Theo các bác sĩ Bệnh viện đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ), ung thư gan giai đoạn đầu hay giai đoạn 1 là tình trạng khối u ác tính hình thành và phát triển ở gan. Ở giai đoạn này, khối u mới chỉ hình thành ở gan, chưa có dấu hiệu xâm lấn ra xung quanh, các cơ quan khác cũng như vào hạch bạch huyết.
Ung thư gan giai đoạn đầu được phân loại thành 2 loại chính:
Giai đoạn 1A: chỉ có 1 khối u duy nhất ở gan với kích thước đo được dưới 2cm và chưa có dấu hiệu phát triển vào mạch máu
Giai đoạn 1B: tương tự như giai đoạn 1A nhưng có kích thước lớn hơn 2 cm.
 |
Các triệu chứng ung thư gan giai đoạn đầu thường dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường nên cần chú ý - Ảnh minh hoạ |
Dấu hiệu thường bị bỏ qua
Dưới đây là 9 dấu hiệu ung thư gan giai đoạn đầu nên biết để phát hiện và điều trị sớm:
Cân nặng thay đổi bất thường: Cơ thể sụt cân bất thường mặc dù đang không theo chế độ ăn kiêng, luyện tập giảm cân là một trong những dấu hiệu cảnh báo rất nhiều bệnh lý, trong đó có ung thư gan giai đoạn đầu.
Tình trạng sụt cân ngày càng nghiêm trọng hơn khi bệnh diễn tiến nặng do chức năng chuyển hóa ở gan bị ảnh hưởng bởi tế bào ung thư. Thường thì người bệnh sẽ bị sụt cân khoảng 5% trọng lượng cơ thể trong vòng 1 đến 3 tháng kèm thêm một số biểu hiện như mệt mỏi, hốc hác, kiệt sức,…
Vàng da, vàng mắt: Vàng da, vàng mắt là biểu hiện nổi bật và dễ nhận biết nhất trong 9 dấu hiệu ung thư gan giai đoạn đầu. Bệnh nhân ung thư gan bị suy giảm chức năng gan dẫn đến quá trình xử lý bilirubin bị hạn chế từ đó nồng độ bilirubin trong máu tăng cao gây biểu hiện vàng da, mắt.
Tuy nhiên, không phải bệnh nhân ung thư gan nào cũng gặp phải tình trạng vàng da, mắt. Bởi vì hiện tượng này thường xuất hiện do khối u nằm ở vị trí gây tắc ống mật chủ hoặc có dấu hiệu xâm lấn bộ phận này khiến quá trình tiết dịch mật bị gián đoạn.
Nước tiểu vàng: Tình trạng nước tiểu vàng và đậm màu không chỉ có người mắc bệnh ung thư gan mà còn có thể gặp ở nhiều trường hợp khác như do tác dụng phụ của thuốc, do chế độ ăn,… Nhưng ở những trường hợp đó, việc nước tiểu có màu đậm chỉ diễn ra trong thời gian ngắn. Nếu tình trạng này kéo dài liên tục thì có thể do nồng độ bilirubin trong máu tăng cao khi gan có khối u.
Chán ăn, rối loạn tiêu hóa: Gan là phần quan trọng trong quá trình chuyển hóa dinh dưỡng của hệ tiêu hóa vì thế khi xuất hiện khối u thì sẽ gây ra tình trạng rối loạn trong ăn uống, tiêu hóa. Biểu hiện dễ thấy nhất chính là người bệnh không có cảm giác đói, khi ăn thì mau no, chướng bụng, ăn ít và thường không hứng thú với những món ăn yêu thích. Điều này được giải thích bởi vì lúc này quá trình trao đổi chất đang thay đổi hoặc khối u có dấu hiệu chèn ép đường tiêu hóa.
Đau tại vị trí của gan: Khi khối u xuất hiện chèn ép ở bao gan sẽ gây ra cảm giác đau tại vị trí vùng bụng dưới hạ sườn bên phải và cũng là vị trí của gan. Thông thường đối với bệnh nhân ung thư gan giai đoạn đầu cảm giác đau không xuất hiện liên tục, mà có thể đau nhẹ như căng cơ do vận động hoặc chỉ đau khi ấn vào vùng gan. Tuy nhiên, bạn cũng không nên chủ quan khi có dấu hiệu đau vùng gan mà hãy kiểm tra sức khỏe sớm để phát hiện và điều trị kịp thời.
Đau thượng vị: Đau thượng vị thường xuất hiện phổ biến ở bệnh nhân ung thư gan giai đoạn đầu nhưng dễ bị lầm tưởng đây là triệu chứng của bệnh tiêu hóa như đau dạ dày, ăn khó tiêu,…
Vị trí đau xuất hiện ở ngay dưới phần giữa của xương ức và nằm trên rốn. Ban đầu những cơn đau xuất hiện âm ỉ và mức độ đau tăng dần thành đau dữ dội hoặc cơn đau có thể lan ra sau lưng.
Khi tình trạng đau xuất hiện liên tục với mức độ không thuyên giảm thì có thể nghi ngờ đây là dấu hiệu ung thư gan. Những cơn đau này do tế bào ác tính tăng sức ép lên gan hoặc bộ phận xung quanh.
Da ngứa hoặc mụn: Biểu hiện ngứa da toàn thân thường xuất hiện khi ống mật bị tắc nghẽn hoặc mật bị ứ đọng do axit gây ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn. Đây cũng là dấu hiệu thường gặp ở bệnh nhân xơ gan mạn tính nhưng cũng có thể là dấu hiệu của ung thư giai đoạn đầu do rối loạn chức năng gan.
Bên cạnh triệu chứng ngứa toàn thân thì tại một số vùng da mặt, lưng, mông,… xuất hiện các nốt mụn trứng cá, mụn bọc chứa mủ. Mụn là biểu hiện của việc chức năng gan suy giảm, ảnh hưởng đến khả năng thải độc và khi lượng độc tố trong máu tích tụ nhiều gây mụn trên da.
Triệu chứng giống cảm cúm: Bệnh nhân ung thư giai đoạn đầu có thể gặp các triệu chứng thường dễ lầm tưởng với tình trạng cảm cúm như: sốt, uể oải, mệt mỏi, nhức đầu. Thông thường, các triệu chứng cảm cúm thường diễn ra ít ngày và có thể tự hồi phục. Tuy nhiên, những triệu chứng này ở người bệnh ung thư gan thường lặp lại liên tục và có biểu hiện nặng hơn. Bởi vì khi khối u xuất hiện làm rối loạn chức năng gan đồng thời ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và giảm khả năng đề kháng của cơ thể.
Xuất hiện khối u ở vùng bụng: Đối với bệnh nhân ung thư giai đoạn đầu thường ít khả năng phát hiện khối u bằng mắt thường nhưng khi sờ, nhấn vào vị trí vùng gan có thể cảm nhận được khối u di động bất thường. Trường hợp bệnh nhân có khối u kích thước nhỏ thì việc kiểm tra bằng cách nhấn vào gan cũng khó phát hiện. Tốt nhất khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ ung thư gan, người bệnh nên đến cơ quan y tế để chẩn đoán và có phác đồ điều trị phù hợp.
Phòng ngừa bệnh ung thư gan như thế nào?
TS.BS Trần Hải Bình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, chúng ta không thể phòng ngừa mắc ung thư gan, tuy nhiên một số giải pháp giúp giảm thiểu nguy cơ tiến triển thành ung thư gan như:
- Tiêm phòng vacxin ngừa viêm gan B. Đây là một trong các biện pháp hữu hiệu nhất giảm nguy cơ mắc viêm gan B – tiền căn phát triển ung thư gan.
- Tránh lạm dụng rượu bia, thuốc lá.
- Duy trì lối sống lành mạnh, dinh dưỡng hợp lý.
- Quan hệ tình dục an toàn, tránh nguy cơ lây nhiễm virus viêm gan từ bạn tình.
- Không dùng chung đồ dùng cá nhân với người khác, đặc biệt với người nhiễm virus viêm gan B.
- Duy trì cân nặng phù hợp, giảm cân, tránh béo phì.
- Không tự ý sử dụng thuốc Tây, chỉ sử dụng theo toa kê của bác sĩ.
- Kiểm tra sức khỏe và chức năng gan định kỳ.
- Tầm soát ung thư định kỳ 6-12 tháng/lần, đặc biệt với những người có tiền sử gia đình mắc các bệnh ung thư tiêu hóa, người có thói quen sử dụng thuốc lá, rượu bia kéo dài.