Bệnh tiêu chảy cấp
Vào mùa hè, nhiệt độ và độ ẩm cao tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các loại vi khuẩn, nấm nên thức ăn bị hư hỏng nhanh. Bên cạnh đó, thời tiết nắng nóng cũng làm cho ruồi, muỗi, chuột, gián, kiến... sinh sôi nảy nở, làm lây lan các mầm bệnh đường tiêu hóa qua thực phẩm và nước uống gây tiêu chảy ở trẻ em.
Tiêu chảy cấp ở trẻ em chủ yếu xảy ra ở nhóm trẻ dưới 2 tuổi và thường lây truyền qua đường phân-miệng như phân người bị tiêu chảy làm nhiễm bẩn thức ăn, nước uống hoặc do tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây.
Khi trẻ bị tiêu chảy cấp, việc quan trọng nhất là đánh giá mức độ mất nước và bù nước điện giải bằng uống dung dịch Oresol, truyền dịch chỉ thực hiện khi mất nước nặng, trẻ nôn nhiều, không thể uống được hoặc đi ngoài rất nhiều không thể bù kịp bằng đường uống.
Việc sử dụng kháng sinh và các men tiêu hóa vi sinh cần phải theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc trị tiêu chảy.
Cần đưa trẻ đi khám tại cơ sở y tế ngay khi trẻ có một trong các dấu hiệu sau: sốt cao liên tục, co giật, nôn nhiều, không ăn uống được, chướng bụng, phân có máu hoặc khi cha mẹ thấy trẻ nặng hơn vì tiêu chảy có thể là biểu hiện của một bệnh khác nặng hơn ở ngoài đường tiêu hóa.
 |
TS.BS Duy thăm khám cho bệnh nhân |
Bệnh đường hô hấp
Viêm đường hô hấp ở trẻ dưới 5 tuổi hầu hết do nhiễm virus hoặc vi khuẩn, ngoài ra có thể do dị ứng với thời tiết hoặc các loại dị nguyên khác nhau có trong không khí, bụi.... Bệnh thường xảy ra khi có yếu tố thuận lợi như nóng lạnh bất thường; uống nước quá lạnh hoặc nước đá, kem …
Biểu hiện chủ yếu là: sốt cao, hắt hơi, sổ mũi, chảy mũi, ngạt mũi, đau rát họng, ho, khàn tiếng hoặc có khi mất tiếng, mệt mỏi, đau đầu, đau mỏi cơ khớp…
Nếu trẻ ho, sổ mũi, nghẹt mũi nên vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý. Nếu ho khan gây kích thích nhiều thì nên dùng giảm ho chứa thảo dược vì ít tác dụng phụ, nhưng tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Nếu có sốt, cho trẻ uống thuốc hạ sốt và uống nhiều nước, sau đó đưa trẻ đi khám.
Trong thời gian trẻ bệnh, cha mẹ nên tiếp tục cho trẻ ăn, bú như bình thường, chia nhỏ các cữ ăn trong ngày giúp tăng khả năng tiêu hóa.
Nếu trẻ bị khó thở, thở nhanh, co rút lồng ngực, thở có tiếng bất thường hoặc trẻ sốt cao co giật, bỏ bú, bỏ ăn, hoặc tím tái là trường hợp nặng, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất.
Bệnh chân tay miệng
Đây là bệnh do vi rút Enterovirus (EV71) và Coxcakieruses gây nên. Bệnh lây chủ yếu theo đường tiêu hoá, từ người sang người nên các yếu tố sinh hoạt tập thể như ở trường học khiến nguy cơ lây bệnh tăng cao, đặc biệt là trong các đợt bùng phát bệnh.
Trẻ thường sốt nhẹ, đau họng, đau miệng, chảy nước miếng và biếng ăn hơn. Trẻ nhỏ thường đau khóc, bỏ bú. Miệng trẻ có những vết loét đỏ như vết lở miệng, xuất hiện nhiều ở vòm miệng, môi trong, lợi, lưỡi… Tiếp theo có thể thấy những vết phát ban dạng phỏng nước, hoặc vết nổi cộm trên da ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, mông trẻ.
Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Cần cho trẻ khám ngay nếu có một trong các dấu hiệu sau: sốt cao liên tục 39 độ mà kém đáp ứng với thuốc hạ sốt; Giật mình, rùng mình lúc thức, giật mình nhiều lúc ngủ (≥2 lần trong 30 phút), ngủ gà, li bì; Nôn nhiều, loạng choạng,; Vã mồ hôi, chân tay lạnh, nổi vân tím, khó thở, thở nhanh ...
Bệnh Thủy đậu
Bệnh thủy đậu do siêu vi Varicella zoster gây ra. Biểu hiện chính của bệnh là các tổn thương dạng bóng nước trên da và niêm mạc. Sau khi siêu vi xâm nhập cơ thể, phải qua thời gian khoảng 10-20 ngày (gọi là thời kỳ ủ bệnh) người bệnh mới xuất hiện các triệu chứng của một người nhiễm siêu vi (sốt, đau đầu, uể oải, chán ăn…).
Lúc này, trên da người bệnh có thể xuất hiện những hồng ban có đường kính vài milimet và sau 1-2 ngày mới xuất hiện nốt như hạt đậu. Đa số nốt đậu có đường kính dưới 5mm, tuy nhiên cũng có nốt có đường kính tới 10mm. Nốt nổi nhiều là dấu hiệu cảnh báo bệnh có thể diễn tiến nặng. Mụn bóng nước lúc đầu chứa một chất dịch trong, khoảng 1 ngày sau trở nên đục như mủ rồi 2-3 ngày kế tiếp thì vỡ ra, các mụn sẽ đóng vẩy.
Khi trẻ bị bệnh cần lưu ý:
- Nên cách ly trẻ ở nhà trong giai đoạn mắc bệnh và điều trị để tránh lây lan.
- Không để trẻ gãi làm vỡ bọng nước và gây viêm nhiễm trên da.
- Cắt móng tay, móng chân và vệ sinh tay chân, thân thể sạch sẽ cho trẻ.
- Cho trẻ ăn thức ăn mềm, lỏng, chia thành nhiều bữa, giàu dinh dưỡng.
- Cho trẻ uống đủ nước, sữa, nước trái cây để cung cấp đủ khoáng chất, vitamin cần thiết cho cơ thể.
- Mặc quần áo mềm, thoáng để tránh cọ sát vào các nốt phỏng.
- Tắm nước ấm, sử dụng một số loại kem dưỡng được bác sĩ khuyến cáo để giảm ngứa, giảm khó chịu cho trẻ.
Nếu thấy trẻ không thuyên giảm, mệt mỏi, có các triệu chứng bất thường thì đưa trẻ đi khám kịp thời.
Bệnh sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là căn bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra. Muỗi vằn là nguyên nhân lây lan bệnh, truyền virus Dengue từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Khi ở dạng nhẹ bệnh sẽ gây sốt cao, phát ban, đau cơ và khớp, rối loạn đông máu, suy đa tạng…
Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến sốt xuất huyết nặng nguy kịch tính mạng có thể dẫn đến tử vong.
Khi nghi ngờ trẻ em có dấu hiệu bị sốt xuất huyết, cần lập tức đưa trẻ đến bệnh viện khám và chẩn đoán. Nếu sốt trên 38,5 độ C, cần được uống thuốc hạ sốt Paracetamol theo hướng dẫn sử dụng. Không được dùng aspirin hay ibuprofen, vì có thể dẫn đến xuất huyết, toan máu.
Khuyến khích bé uống nhiều nước (nước sôi để nguội), oresol (nước điện giải), nước trái cây (nước dừa, cam, chanh,...) hoặc cháo loãng pha với muối, để bổ sung chất điện giải cho bé. Chế độ ăn uống trong ngày nên chia làm nhiều bữa nhỏ, thức ăn loãng, dễ tiêu. Không nên dùng thực phẩm và nước uống có màu sẫm (tránh trường hợp bị nhầm lẫn với xuất huyết tiêu hóa).
Nên để trẻ nghỉ ngơi tại nhà, hạn chế vận động thời gian trẻ bị sốt xuất huyết; Cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay nếu trẻ có một trong các biểu hiện sau đây: vật vã, lư đừ, đau bụng ngày càng nặng, da xung huyết nhưng tứ chi lạnh, nôn ói đột ngột, liên tục, xuất huyết tiêu hóa đột ngột...
TS.BS Lê Ngọc Duy (Phó Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu – chống độc, Bệnh viện Nhi TƯ)