Thời điểm sau bão lũ là thời điểm gia tăng nguy cơ bị các loài rắn độc tấn công. Trong 10 ngày trở lại đây, khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn đã tiếp nhận 13 ca, trong đó 3 ca bị rắn lục cắn, 10 ca là do các loại rắn khác.
Có 3 trường hợp rắn lục núi cắn với các triệu chứng sưng nề, rối loạn đông máu hết sức nguy hiểm. Điển hình là trường hợp bệnh nhân nữ, 56 tuổi, vào viện vì lí do bị rắn lục núi cắn vào cổ chân sau khi dẫm phải rắn trong nhà.
Vị trí bị cắn sưng nề lan tỏa nhanh trong vài giờ, các xét nghiệm máu cho thấy có tình trạng rối loạn đông máu tiến triển. Bệnh nhân lập tức được lau rửa vết thương, xử trí theo phác đồ rắn lục cắn và đang được tiếp tục điều trị, theo dõi tại khoa Hồi sức tích cực – Chống độc.
Điều khiến các bác sĩ lo lắng là vùng địa phương – nơi ở của các bệnh nhân này trước đây đều chưa ghi nhận các trường hợp bị rắn lục núi cắn.
 Hiện tại, bệnh nhân đang được điều trị tại khoa Hồi sức tích cực - Chống độc |
Điều này chứng minh, vùng xuất hiện của các loại rắn đang có sự thay đổi. Nguyên nhân là do vào mùa mưa bão lượng nước dâng cao, các loài rắn thường di chuyển nhiều hơn để tìm kiếm nơi cư trú mới hoặc tìm nguồn thức ăn.
Mưa lớn và lũ lụt có thể làm mất đi môi trường sống tự nhiên của chúng, khiến chúng phải tìm đến các khu vực gần gũi với con người hơn, chẳng hạn như khu vườn, nhà ở, hoặc các vùng đất đã bị ngập lụt.
Bên cạnh đó, những đợt mưa lớn cũng có thể tạo ra môi trường ẩm ướt, lý tưởng cho sự phát triển của các loài côn trùng – nguồn thức ăn ưa thích của rắn. Chính vì vậy, nguy cơ bị rắn cắn, đặc biệt là các loại rắn độc cắn đang tăng cao trong mùa mưa bão.
Để giảm nguy cơ bị rắn, đặc biệt là các loại rắn độc như rắn lục núi cắn sau mùa mưa bão, khuyến cáo bà con địa phương :
Dọn dẹp khu vực xung quanh nhà: Giữ cho khu vực xung quanh nhà ở sạch sẽ, gọn gàng. Dọn dẹp các đống rác, cỏ dại, và các vật liệu xây dựng có thể là nơi trú ẩn lý tưởng cho rắn.
Khi di chuyển qua các khu vực có khả năng xuất hiện rắn, như khu vườn, cánh đồng, hoặc khu vực chưa được kiểm tra, hãy cẩn thận và sử dụng đèn pin vào ban đêm để phát hiện sớm sự hiện diện của rắn.
Khi làm việc ngoài trời hoặc ở những khu vực có nguy cơ cao, hãy mặc quần áo bảo hộ như ủng cao su và quần dài để giảm khả năng bị cắn.
Cách sơ cứu khi bị rắn cắn:
- Cởi bỏ tư trang cá nhân ở chân, tay bị cắn vì nguy cơ chèn ép vào vị trí tổn thương .
- Áp dụng biện pháp băng ép bất động với một số loại rắn hổ (rắn cạp nong, cạp nia, hổ mang chúa, rắn biển và một số giống rắn hổ mang thường), băng ép bất động để làm chậm sự xuất hiện triệu chứng.
- Trấn an người bệnh, để người bệnh nằm yên tĩnh. Bất động chân, tay bị cắn bằng nẹp (vì vận động làm cho nọc độc xâm nhập vào trong cơ thể nhanh hơn).
- Dùng các loại băng chun giãn, băng vải hoặc tự tạo từ khăn, quần áo. Băng chặt nhưng không quá mức (còn sờ thấy động mạch phía dưới vị trí băng ép đập). Băng ép từ đầu ngón chân, tay đến hết toàn bộ chân, tay bị cắn. Dùng nẹp cứng (nẹp, miếng gỗ, que, miếng bìa cứng,...) cố định chân, tay bị cắn. (không băng ép khi rắn lục cắn vì có thể làm vết thương nặng thêm).
- Rửa vết cắn dưới vòi nước sạch với xà phòng hoặc rửa với thuốc sát trùng.
- Nếu có bất kỳ dấu hiệu khó thở phải xử trí hà hơi, thổi ngạt. Nếu có dấu hiệu ngừng tuần hoàn thì tiến hành hồi sinh tổng hợp ngay tại chỗ và chờ nhân viên y tế đến.
- Vận chuyển người bệnh nhanh chóng, an toàn đến cơ sở y tế đồng thời duy trì băng ép, bất động, để vùng bị cắn thấp hơn vị trí của tim, nếu ở chân, tay thì có thể để thõng tay hoặc chân.…
BS Nguyễn Thành Đô (Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn)